Enquête

Uit een enquête van Binnenlands Bestuur blijkt dat bijna 60 procent van de ambtenaren het een probleem vindt om te werken onder een PVV-bestuurder. Een iets kleiner deel heeft moeite met een TON-bestuurder. En 40 procent van de respondenten vindt dat een ambtenaar gewetensbezwaren mag aanvoeren tegen het moeten functioneren onder een bestuurder van een van deze partijen.

Binnenlands Bestuur ving geruime tijd geluiden op dat met de komst van de PVV van Geert Wilders en TON van Rita Verdonk het automatisme van de dienstbaarheid aan het openbaar bestuur van ambtenaren in het geding is. Wat je dan doet als redactie, is het onderzoeken. We zetten een internetenquête uit via de Binnenlands Bestuur Nieuwsbrief. Om precies te zijn namen 3.302 ambtenaren uit alle geledingen de moeite mee te doen.

Onmiddellijk kwam er uit diverse hoeken kritiek dat sommige vragen in de enquête tendentieus zijn. Trots op Nederland stuurde een persbericht uit: de enquête zou beledigend en onzorgvuldig zijn. Gezien de massale deelname aan en de uitkomsten van de enquête, denk ik dat we er goed aan hebben gedaan. De resultaten zijn uitermate relevant, maar ook zorgwekkend.

In de enquête vroegen we ook of ambtenaren lid zijn van een politieke partij en zo ja, van welke. Bijna eenderde deel blijkt lid te zijn van een politieke partij (tegen 2,5 procent van de Nederlandse bevolking). Bij topambtenaren kruipt het partijlidmaatschap naar de 100 procent toe. Enerzijds is de politieke interesse van ambtenaren toe te juichen. Het wordt echter in het huidige politieke landschap een ander verhaal als het lidmaatschap eenzijdig gericht is op de klassieke bestuurderspartijen PvdA, CDA, VVD en D66.

Kortom: de resultaten van onze enquête staan op zeer gespannen voet met de loyale positie die ambtenaren dienen in te nemen ten aanzien van hun politieke bazen. Het kan niet zo zijn dat ambtenaren gaan bepalen welke politieke bazen ze wel en welke ze niet bedienen. Het Nederlandse volk bepaalt dat tijdens verkiezingen, niet de ambtenaar.

Alleen als politieke bestuurders de grondwet of wetten schenden en de rechter dat vaststelt, zijn ideologische bezwaren gerechtvaardigd. Is dat niet het geval, dan moet een ambtenaar ontslag nemen als de politieke baas hem niet bevalt. Deze politisering van het ambtenarenapparaat zet ons democratisch bestel onder zware, niet te accepteren, druk. Loyaliteit is een basisvoorwaarde om ambtenaar te kunnen zijn.