Onvoorwaardelijk 'leergeld' voor Eindhovense jongeren

De gemeente Eindhoven investeert ruim 700.000 euro in een innovatieve aanpak van dak- en thuisloosheid onder jongeren. Zo'n dertig jongeren in een kwetsbare situatie krijgen binnenkort een jaar lang een uitkering van 1.050 euro per maand zonder de gebruikelijke regels en voorwaarden. Uit eerdere pilots met de aanpak bleek dat financiële zekerheid jongeren helpt om stappen te zetten naar werk, opleiding en zelfstandig wonen.

Grootste pilot
Waar eerdere experimenten werden gefinancierd door charitatieve fondsen en een bijdrage van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, wordt deze ronde volledig gefinancierd door de gemeente Eindhoven. Met zo'n dertig deelnemers zal het de grootste pilot met deze methode tot nu toe worden. Ook worden de effecten van de interventie op de groep jongeren wetenschappelijk onderzocht. Dat wordt gedaan door DRIFT, een onderzoeksinstituut van de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Bouwen
De aanpak, ontwikkeld door Stichting Zwerfjongeren Nederland, staat bekend onder de naam 'Bouwdepot'. Het idee van de methode is dan ook dat jongeren kunnen 'bouwen' aan hun toekomst. Het gaat om jongeren tussen de 18 en 21 jaar oud die niet kunnen rekenen op financiële steun van hun ouders. 'Jongeren wiens ouders niet in staat zijn om bij te springen, kunnen slechts aanspraak maken op een uitkering van 255 euro per maand', schrijft de gemeente Eindhoven in een brief aan de gemeenteraad. 'Deze uitkering kan aangevuld worden vanuit de bijzondere bijstand, maar vraagt om lang onderzoek en maatwerk, wat weer kosten met zich meebrengt. Voor Eindhoven biedt de aanpak van het Bouwdepot de kans om te leren of deze route beter aansluit bij de jongeren dan de gebruikelijke route in de Participatiewet.'

Leergeld
Omdat er aan de Bouwdepot-uitkering geen strenge voorwaarden zijn verbonden, noemt Stichting Zwerfjongeren Nederland het ook wel leergeld: 'Geld dat jongeren kunnen investeren in de dingen die voor hen belangrijk zijn. Maar ook om soms fouten mee te maken en hiervan te leren, zonder dat er grote gevolgen tegenover staan.' De gemeente Eindhoven ziet de uitkering als een vorm van preventie: 'Met het leefgeld van het Bouwdepot kunnen deze jongeren de kosten van zelfstandig wonen (denk aan huur, gas, water en licht, boodschappen) bekostigen zodat zij niet verder in de schulden raken en dakloos raken.'

Rust
De evaluatie van de eerste Bouwdepot-pilot, waaraan vijf jongeren meededen, liet positieve resultaten zien. Zo kregen de jongeren hun schulden onder controle en wonen vier van de vijf inmiddels in een eigen woning die ze zelf hebben kunnen inrichten. Waar onderwijs aan het begin van het experiment 'op een laag pitje' stond, hebben drie van de vijf deelnemers tijdens het Bouwdepot hun studie kunnen afronden. ‘Dat inkomen heeft voor mij rust gegeven in mijn hoofd', aldus één van de deelnemers.

Schenkbelasting
De gemeente Eindhoven heeft moeten zoeken naar een manier om het experiment juridisch mogelijk te maken, blijkt uit de brief naar de raad. Het Innovatieartikel in de Participatiewet bood namelijk geen uitkomst. In plaats daarvan wordt het project betaald via een subsidie aan de Stichting Bouwdepot. De subsidie bedraagt iets meer dan 700.000 euro en geldt van juli 2021 tot en met december 2022. In dat bedrag is er rekening mee gehouden met de mogelijkheid dat de Stichting Bouwdepot 30 procent schenkbelasting moet afdragen over de uitgekeerde bedragen. De stichting zoekt nog uit of dat belastingpercentage omlaag kan worden gebracht. Zo ja, dan kan het subsidiebedrag nog lager uitvallen.