Egootje, Egootje in het land

Nederland is een groepenland. Het zit ons in het bloed. Nergens ter wereld is een samenleving zo verdeeld en opgedeeld in belangengroepen als bij ons. Het maakt van het landschap een overzichtelijke telefoongids. En we hebben er heel wat: nationaliteiten, hard core voetbal fans, kerkgenootschappen, gemeenten, coöperaties, verenigingen, partijen, bewegingen…

Sinds kort is er een nieuwe groep. Een heuse afsplitsing, en even was het meningsverschil het belangrijkste nieuwsfeit. Maar dan weer snel over tot de orde van de dag. Geen revolutie, executies of staatsgreep; we zijn tenslotte een beschaafd land. En sinds de Hoekse en Kabeljauwse twisten, toen onderlinge vetes met geweld werden ‘uitgepraat’, hebben we veel bijgeleerd. Dus wij accepteren de nieuwe groep en begroeten de afvalligen vriendelijk, of zwijgen hen dood. De Groep Brinkman dus: één afgesplitste man in de Tweede Kamer en wat volgelingen in Noord Holland.

Er viel me één fenomeen op rond de geboorte van de Groep Brinkman; het ego-populisme. Dacht ik eerst dat ze een fundamenteel verschil van mening hadden binnen de PVV fractie, blijkt het gewoon een ordinaire ‘wie-heeft-gelijk-kwestie’ te zijn, met een vleugje gekwetste trots. De inzet: bij welk ego voelt het volk zich het meest thuis, wie heeft meer recht op ‘Gesundes Volkempfinden’?
Ofwel: ego-populisme. Tegen deze achtergrond voltrekt zich in de tuin van het Catshuis een schimmig spel van loven en bieden om de begroting op orde te krijgen en de crisis te bestrijden. Het volk wacht angstig af wat de boodschap zal zijn.
 

Angstig? Eerder bezorgd over wat komen gaat, want de mensen weten al wat hen te wachten staat. Teksten als “We zullen het met minder moeten doen”, “Geen zekerheden meer” en “Meer eigen verantwoordelijkheid nemen” hangen als lekkende luchtballonnen boven het land. Het gaat om de centen en de toekomst. Onderwijzers weten het en trekken op naar de Arena. SW’ers weten het en bezetten het Malieveld. Politieagenten weten het en organiseren boetevrije dagen. Huizenbezitters weten het en wachten met (ver)kopen. Het volk zoekt een uitweg, een oplossing…. En dan gebeurt het! Dan breekt het inzicht door, althans bij ego-populisten. Een greep uit de opties:

Het ligt aan de Polen, dus moet er een Polen-Meldpunt komen. Het ligt aan de Islam want dat is een achterlijke godsdienst. Het ligt aan de euro want daardoor hebben we crisis. Het ligt aan mensen in de bijstand want die willen niet werken. Het ligt aan jongeren met een beperking, want die kunnen niets. Het ligt aan bejaarden want die gaan te veel naar de dokter. Het ligt aan de Mauro’s want die jokken.

Zo grossieren de ego-populisten in ‘schuldigen’. Dat is een gevaarlijk proces in onzekere tijden, zo leert de geschiedenis. Daarom is het wel zo prettig om te zien dat ze eigenlijk niet goed weten wie de hoofdschuldige is. Sterker, de populisten blijken gewoon een groepje te zijn. De kleine en grote splinters zoeken ruzie en lossen dat op z’n Nederlands op; een eigen groep met een eigen geluid.

Een geluid dat me soms wel even doet denken aan onze alarmsirene die elke eerste van de maand landelijk wordt getest. We horen het wel, maar we luisteren niet meer.  

Hans Spigt