Kwart gemeenten profiteert niet van hoger budget jeugdzorg

Het macrobudget voor de jeugdzorg mag dan 10 procent (330 miljoen euro) hoger zijn dan aanvankelijk gedacht, niet iedere gemeente plukt daar de vruchten van. Een flink aantal gaat er zelfs op achteruit.

Meicirculaire

Dat blijkt uit de verdeling van de gelden voor jeugdzorg over de gemeenten, die het kabinet afgelopen vrijdag bekendmaakte in de meicirculaire.

Verhoging totaalbudget

Dankzij de verhoging van het totaalbudget van 3,5 miljard naar 3,9 miljard euro is het beschikbare bedrag per jongere omhoog gegaan naar gemiddeld 1.109 euro. Uit het complete overzicht van de verdeling blijkt dat 70 procent van de gemeenten minder per jongere krijgt dan het gemiddelde. Eindhoven (€ 1.215), Rotterdam (€1.268) en Amsterdam (€1.365) trekken het gemiddelde omhoog.

Min 5 procent voor 74 gemeenten

De uiteindelijke bedragen wijken fors af van de calculaties uit de circulaire van december 2013. De macrobudgetverhoging van 10 procent betekent voor 170 gemeenten eveneens een verhoging van 10 procent of meer. Daar staan dus 230 gemeenten tegenover die niet evenredig profiteren van de budgetstijging. Een kwart ziet niets terug van de verhoging. Sterker nog: maar liefst 74 gemeenten gaan er 5 procent op achteruit. Dit is de maximale achteruitgang die het verdeelmodel toestaat. Om gemeenten binnen deze marge te houden, moet 17 miljoen euro verhaald worden op de andere gemeenten.

Goede zaken

Tegenover de gemeenten die er ten opzichte van de decembercirculaire op achteruitgaan, staan 24 gemeenten die ten minste 30 procent meer krijgen. Ommen (+75 procent), Scherpenzeel en Zeevang (beide +50 procent) doen zeer goede zaken.

Groen en weinig, grijs en veel jeugdgeld

Er zijn ook in de huidige verdeling van het budget gemeenten met een jonge bevolking die relatief weinig geld en gemeenten met een vergrijsde bevolking die juist veel geld per jongere krijgen. Een kort overzicht laat zien dat Tubbergen met 25 procent inwoners jonger dan 18 jaar maar € 346 per jongere ontvangt en dat is ook nog eens de maximale 5 procent minder dan in december voorgespiegeld. Wat vergrijsde gemeenten betreft, spant Brunssum de kroon: maar 17 procent is jonger dan 18 jaar en toch heeft de gemeente in 2015 maar liefst € 1.559 per jongere beschikbaar. Dat is nog eens 21 procent meer dan waar Brunssum in december op mocht rekenen.

Objectief verdeelmodel

Al met al lijkt er geen verband tussen het aantal jongeren binnen een gemeente en het beschikbare bedrag voor die jongere. De oorzaak is dat de verdeling van het jeugdzorgbudget voor 2015 uitgaat van uitgaven in het verleden (een gemiddelde over de periode 2009-2011). Vanaf 2016 begint de invoering van een objectief verdeelmodel die ertoe moet leiden dat het jeugdzorgbudget wordt verdeeld via de algemene uitkering uit het gemeentefonds. De verwachting is dat deze overgang tot stevige verschuivingen zullen leiden. Het rijk gaat onderzoeken of een overgangsregeling noodzakelijk is.