Dom, dom, dom.

Bij het jongerenloket sprak ik een meisje van 19 dat zich door haar vriendjes vijf telefoonabonnementen had laten aansmeren. Nu had ze schulden. Ze was ten einde raad. 
Dom natuurlijk. Maar ze was ook niet slim.

Ergens anders zat ik bij een gesprek met mensen die hun hele inventaris bij elkaar hadden gekocht via postorderbedrijven. Ze durfden de brieven met aanmaningen al lang niet meer te openen. 

Dom natuurlijk. Maar ze zagen er hulpeloos uit.
 

In Groningen, in de nachtopvang, ontmoette ik een 'katvanger'. In ruil voor geld liet hij auto’s op zijn naam zetten. En dan waren de wegenbelasting en de verkeersboetes voor hem. Ik zag de stapel van een paar weken. Dom natuurlijk. Maar verslaving maakt kortzichtig.

Ik ken een vrouw die door haar man wordt geslagen. Toch wil ze weer naar hem terug, tot afgrijzen van iedereen waar ze nog contact mee heeft. En ze gaat.
Dom natuurlijk. Maar liefde maakt blind. En afhankelijkheid ook.

De socioloog Marigo Teeuwen schrijft over criminele jongeren. Onthutsend vaak zwakbegaafd. Hartverscheurende verhalen van kleine kinderen in grote lijven. Rechters en officieren van justitie weten geen raad met ze. En nu zitten ze in de gevangenis. Dom, inderdaad. En dat zijn ze ook.

Vroeger, in zomervakanties, werkte ik bij een boer met een zwakbegaafde knecht. Ik vond het een draak van een vent. En hij had ook vaak problemen. Maar zijn baas wist hoe het hoorde: hij haalde hem desnoods persoonlijk op, betaalde zijn schulden, mopperde over zoveel domheid en hield hem in dienst.
 

Onlangs, in een kamerdebat, ging het vaak over eigen verantwoordelijkheid. We doen immers mensen tekort als we hen niet behandelen als zelfstandige, autonome mensen, die zelf kunnen beslissen. Het ging over kwetsbare mensen. Mensen die geen werk kunnen vinden.
Dom misschien, maar ik wist het niet zeker.