Docent doet een boekje open

Maar leraar Nederlands Graa Boomsma laat zich niet vermurwen. Veel van zijn collega’s zijn echter minder kieskeurig en drijven graag mee op de armada van wrakhout dat onder de vlag van ‘adembenemende thriller’ zijn weg weet te vinden naar de literatuurlijsten van middelbare scholieren. Want het moet wel ‘leuk’ blijven op school.

Uit de school is een bundeling van columns waarvan de helft eerder verscheen in het weekblad De Groene Amsterdammer. Boomsma’s boodschap is dat de situatie in onderwijsland nog erger is dan wat er elke dag over in de krant staat. En dan heeft hij het niet over de krakkemikkige taalbeheersing en de krimpende woordenschat van leerlingen (‘vermurwen, meneer, wat is dat?’), maar vooral over de gebrekkige kwaliteit van veel leraren, competentiegericht leren, leerplein, zij-instromers, studiehuis en nog veel meer Haagse ellende die de afgelopen decennia over het onderwijs is uitgestort.

Dit alles heeft er volgens Boomsma toe geleid dat er voor het eerst een nieuwe generatie lager is opgeleid dan de voorgaande. En het wordt nog erger wanneer binnenkort tal van ervaren docenten voorgoed afscheid nemen van hun school. Dan maar tweedegraads leerkrachten de bovenbouw insturen. Dat mag eigenlijk helemaal niet, maar nood breekt wet. Desondanks blijft de huidige regering stug volhouden dat Nederland tot de beste vijf kenniseconomieën moet gaan behoren. Zonder daar overigens extra gelden voor uit te trekken, hoewel dat een verkiezingsbelofte was. Proefballonnetjes, zoals prestatieloon voor excellente leraren, zijn veel goedkoper, maar die lopen al leeg voor ze goed en wel zijn opgestegen. En dat is maar beter ook. Het prestatieloon zou binnen menige onderwijsinstelling een loopgravenoorlog ontketenen, met collegialiteit als eerste slachtoffer, zonder ook maar iets bij te dragen aan de verbetering van de professionaliteit van leerkrachten.

Waarom staat de kwaliteit van het onderwijs in Finland al jarenlang bovenaan in internationale vergelijkingen? Van een Cito-toets hebben ze daar nog nooit gehoord en ook zij-instromers is er een onbekend begrip. Maar alle docenten in het basis- en voortgezet onderwijs hebben er wel een universitaire opleiding achter de rug, waardoor er geen docent hopeloos onderuitgaat bij de uitleg van het naamwoordelijk gezegde. Dat draagt bij aan het hoge maatschappelijke aanzien dat de Finse docent geniet en het maakt de werving van nieuwe leerkrachten makkelijker.

Op grond van zijn overtuiging dat de kwaliteit van het onderwijs een barometer is voor de toestand in het land, bepleit Graa Boomsma een deltaplan voor het middelbaar onderwijs. Maar zolang Den Haag de oplossing zoekt in lapmiddelen, blijven de woorden van Multatuli gelden: ‘Ik leg mij toe op ’t schrijven van levend hollandsch. Maar ik heb schoolgegaan.’

Graa Boomsma: Uit de school. Barre ervaringen van een bevlogen docent, Nieuw Amsterdam Uitgevers, Amsterdam, 2011, ISBN 9789046809860, 111 pagina’s, € 12,50