Wmo-beleid Katwijk onder de Haagse loep

Het is nog onduidelijk of staatssecretaris Martin van Rijn (Wmo, PvdA) gaat ingrijpen in Katwijk. De Adviesraad Sociaal Domein Katwijk heeft het bijltje erbij neergegooid, omdat de gemeente zijn Wmo-beleid niet in lijn wil brengen met de Wmo 2015. Het ministerie weet ervan en heeft inmiddels zijn oor bij de gemeente te luister gelegd.

Geen onderzoek

‘Beslissingen op grond van de Wmo 2015 dienen te berusten op een gedegen, individueel onderzoek. Dat staat in de Wmo 2015, is bevestigd in de uitspraak van de hoogste bestuursrechter én in een brief aan alle wethouder van staatssecretaris Van Rijn’, stelt Herman Schuurman, de (inmiddels afgetreden) secretaris van de Adviesraad. ‘De gemeente Katwijk heeft hier sinds de invoering van de Wmo 2015 niet aan voldaan. In Katwijk wordt geen gedegen onderzoek gedaan naar de persoonlijke situatie. Alles wordt schriftelijk, via een beschikking, afgehandeld. Mensen die het daarmee niet eens zijn, moeten een bezwaar indienen. Dit wordt ook wel het piepsysteem genoemd’, licht Schuurman het Katwijkse beleid toe.

‘Krachtig signaal’

Medio mei oordeelde de hoogste bestuursrechter (CRvB) dat de huishoudelijke hulp een voorziening is die onder de Wmo 2015 valt en dat er na een aanvraag voor ondersteuning altijd een deugdelijk en onafhankelijk onderzoek moet plaatsvinden. ‘Na de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep hebben we de gemeente dringend geadviseerd om alsnog keukentafelgesprekken te gaan voeren. Cliënten met een hulpvraag hebben recht op een onderzoek; zowel cliënten uit de oude Wmo met overgangsrecht als cliënten die vanaf 1 januari 2015 ondersteuning nodig hebben’, aldus Schuurman. Het advies is echter door het college terzijde gelegd, daarbij gesteund door de gemeenteraad. Voor de Adviesraad restte niets anders dan een ‘krachtig signaal’ af te geven. ‘We voelden ons niet langer serieus genomen en zijn daarom afgetreden.’

Ingrijpen

Het ministerie van VWS ‘weet ervan en we hebben contact met de gemeente’, stelt de woordvoerder van Van Rijn. Directe aanleiding voor dat contact waren de Kamervragen van Mona Keijzer (CDA) over de kwestie. ‘Die worden zo snel mogelijk beantwoord.’ Keijzer wil onder meer weten of Van Rijn het Katwijkse gemeentebestuur ‘zonodig gaat dwingen de uitvoering van haar Wmo-beleid in lijn te brengen met de letter en de geest van de Wmo 2015, en de uitspraken van de Centrale Raad van Beroep die daarop gebaseerd zijn’. Van Rijn kan vanuit zijn systeemverantwoordelijkheid gemeenten op de vingers tikken en in het uiterste geval ingrijpen. De woordvoerder van Van Rijn wil niet vooruitlopen op eventuele acties, als blijkt dat de gemeente fout beleid voert en dit ook niet wil repareren.

Algemene voorziening

‘De rol van de Adviesraden is het geven van adviezen, maar het college kan daar vanaf wijken’, stelt een woordvoerder van de gemeente desgevraagd in een reactie op het opstappen van de Adviesraad. De huishoudelijke hulp is in Katwijk geen maatwerkvoorziening meer, maar een algemene voorziening. Cliënten die recht hebben op ondersteuning, moeten de hulp zelf regelen en betalen. Er kan wel een beroep worden gedaan op de huishoudelijke hulp toeslag (HHT). Nieuwe cliënten krijgen altijd een gesprek, cliënten die al voor 2015 huishoudelijke hulp kregen niet, stelt de woordvoerder. Ook niet toen de maatwerkvoorziening ophield te bestaan en ook zij voortaan de hulp zelf moesten regelen en betalen. ‘In een brief die we aan hen hebben gestuurd, hebben we wel aangegeven dat ze een gesprek konden aanvragen, als daar behoefte aan was.’