Zorgen over de zorg

In moordend tempo moet de komende weken worden gewerkt aan een nieuwe, gezamenlijke visie op de langdurige zorg.

Die moet worden hervormd omdat de kosten de pan uitrijzen. Voor de kerst moet die visie er al zijn. Het is de vraag of staatssecretaris Martin van Rijn (Volksgezondheid, Welzijn en Sport, PvdA) dat gaat lukken. Het bezuinigingsbedrag staat vast en de visie moet binnen de kaders van het regeerakkoord passen. 

Eind vorige week maakte Van Rijn bekend dat hij samen met zo’n beetje alle relevante partijen uit het (zorg)veld in gezamenlijkheid wil werken aan een nieuwe visie op de langdurige zorg. Een nobel en op zich logisch streven. Al die partijen moeten de maatregelen die uit zo’n visie voortvloeien immers uitvoeren of voelen deze aan den lijve, zoals de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), de koepel van zorgondernemers ActiZ, de patiëntenkoepels NPCF en CG-raad en Zorgverzekeraars Nederland.

De partijen blijken bereid mee te denken. Zij staan grosso modo achter het uitgangspunt om mensen zo lang mogelijk zelfstandig thuis te laten wonen. Wel moet hulp, zorg en begeleiding worden geboden als mensen het niet (meer) alleen zelf redden, vinden zij tegelijkertijd. Als ze bijvoorbeeld hun steunkousen niet meer zelf kunnen aantrekken, of gaan dementeren.

En daar wringt de schoen. Het kabinet gaat nogal wat schrappen uit de Awbz, zoals onder meer de zogeheten zorgzwaartepakketten (zzp) 1 tot en met 4. Mensen die nu nog onder (het zwaarste) zzp 4 vallen, zijn – volgens de gangbare defi nities – mensen die niet of nauwelijks zelfstandig kunnen deelnemen aan het maatschappelijk leven, veel beperkingen hebben wat betreft denken en geheugen, oriëntatie en concentratie en zich buitenshuis niet zelfstandig kunnen verplaatsen.

Oftewel: mensen die behoorlijk wat ondersteuning, begeleiding en zorg nodig hebben. En daarvoor gaan aankloppen bij gemeenten. Die moeten het echter met fors minder budget doen. Zo wordt er alleen al 1,7 miljard bezuinigd op de begeleiding en persoonlijke verzorging. Ook gaat het mes in de huishoudelijke hulp en de dagbesteding. Goedkoop wordt daarmee duurkoop, want je kunt op je vingers natellen dat op termijn de druk op de (dure) eerstelijnszorg groter wordt.

Er is helemaal niets mis met het streven om kosten te beperken, het is altijd goed om te kijken waar en hoe zorg en ondersteuning efficiënter kan worden georganiseerd en na te gaan of de hulp wel door de juiste partij aan de juiste mensen wordt geleverd.

Met als uiteindelijk doel dat de zorg beschikbaar blijft voor de meest kwetsbaren in onze samenleving. De snelheid waarop er nu een visie moeten komen op de hervorming van de langdurige zorg, met miljarden aan bezuinigingen, is absurd. Hervormingen zijn nodig, maar neem meer de tijd en vrije denkruimte.