De puinhoop voorafgaand aan het sprookje

We zitten nog steeds midden in de transitie van taken in het sociaal domein. De beleidsmakers zijn onderhand opgehouden met hun transformatie-sprookjes, want het wordt eerst gewoon een puinhoop.

In Denemarken, dat hetzelfde proces achter de rug heeft, duurde het vier jaar vooraleer de sprookjes van echte transformatie en geldbesparing min of meer werkelijkheid werden. We moeten er doorheen. De zorgorganisaties die nog bestaan, zijn niet aan het transformeren maar aan het redderen. En nieuwe of kleinere zorgbieders komen er niet tussen bij veel gemeenten of leggen het loodje.
 

In plaats van het zo gewenste ‘maatwerk’ doen gemeenten pogingen om de zorg en de toegang tot zorg te standaardiseren. Zij moeten wat, want er is minder geld. De burger en zijn zorgverlener krijgen te maken met veel red tape. En dat kost ook weer geld. Eigen keus is ver te zoeken, want de gemeente zoekt zelf voor u een zorgverlener uit. Dat inkoopcircus kost trouwens ook weer geld.
 

De Jeugdwet geeft de burger de ruimte om eigen keuzes te maken als het gaat om (jeugd)hulp. Samen met de eigen huisarts komt men tot goede keuzes en/of vertrouwde hulp. Maar het zijn vaak niet de keuzes die de gemeentelijke uitvoerenden maken ondanks de mond vol over maatwerk en ‘onmisbare klik’ tussen zorgvrager en zorgbieder. Eigen keuzes op maat worden echter systematisch afgewezen ‘omdat wij genoeg ggz-jeugdhulp voor uw kind hebben ingekocht; en ook genoeg jeugdzorg, enne…’.  Dus er is nog ingekocht in oude kokers en zorgsoorten. Begrijpelijk, want transitie slokt alles op en transformatie komt later wel. Weg integraliteit, die wet en beleid zo bepleiten. Dáár hebben we onze wijkteams voor. Nog meer extra kosten. Weg zorgbieders die al integraal werkten maar buiten de inkoopkokers vallen.
 

Als ouders vasthouden aan de eigen zorgkeus, raken ze verstrikt in een jungle van wijkteams en centrale bureauteams die opnieuw je zorgvraag met je hele hebben en houden beoordelen. En afwijzen – beleid achter de schermen. Een soort van Commissie Stiekem. Of het is geen afwijzing maar toewijzing tegen een zo laag uurtarief, dat ouders hiervoor hun eigen toch echt geen dure keus niet kunnen betalen. Hopelijk giet de gemeente haar besluiten in een ‘beschikking’, waartegen je in bezwaar en beroep kunt gaan. Knappe ouders of jongeren die daartoe de moed en de vaardigheid hebben. Intussen escaleert het rap bij een zorgenkind.
 

Wie betaalt, bepaalt. Gemeenten hebben de zorginkoopcontracten 2015 voor hun inwoners geregeld en voor 2016 is het circus alweer gestart of gaat ‘nog even’ voort op de oude voet. Denken voor een ander, met alle goeie bedoelingen. De weg naar de hel is geplaveid met goede bedoelingen.

Mechtild Rietveld
Meer columns van Mechtild Rietveld leest u hier.