De mantelzorgers die u niet wilt missen

Uit landelijke onderzoeken, zoals door het SCP uitgevoerd, blijken er 2,6 miljoen Nederlanders langdurig voor een naaste te zorgen. Ongeveer 17,5% daarvan is zwaar belast. Waar zitten zij? U weet hoeveel mantelzorgers er theoretisch zijn in uw gemeente, maar u weet ook dat maar een klein deel bekend is.

Gezonde mantelzorgers

Veel mantelzorgers redden zich prima: zij kennen de weg en de spraak. Uw Wmo-beleid, dat zich richt op het versterken van de eigen kracht, past hier goed. De ondersteuning aan deze groep gezonde mantelzorgers vraagt om aandacht, maar met methodieken als ‘natuurlijke netwerken’, ‘het keukentafelgesprek’en het beschikbaar houden van laagdrempelige respijtzorgvoorzieningen, kunt u deze mantelzorgers al veel bieden.  

Spilzorgers

Maar juist die zeer kwetsbare mantelzorgers wilt u niet missen. Binnen de informele zorg hebben we het dan over de zogenaamde ‘spilzorgers’. Eenzame mantelzorgers die de spil in het bestaan vormen van de naaste voor wie ze zorgen. Taboe, schaamte of ontkenning maken dat zij vrijwel geen hulp bij de zorg vragen, niet van professionals en niet van anderen in de omgeving. Dit spilzorgfenomeen komt zeker in allochtone families frequent voor, maar ook in autochtone families - bijvoorbeeld bij ggz-problematiek.

De gemeente heeft er belang bij om deze groep mantelzorgers in beeld te hebben en preventief te ondersteunen. Immers, wanneer het zorgsysteem ontwricht raakt, gaat dit  gepaard met grote sociale en financiële problemen. Als de mantelzorgers zich dan bij u melden of gemeld worden, is vaak meer inzet nodig van ondermeer maatschappelijk werk, thuiszorg en/of  thuisondersteuning.

Laagdrempelige ondersteuning

Het zou mooi zijn als elke mantelzorger de weg naar het Wmo-loket kent om, als het nodig is, op tijd een hulpvraag neer kan leggen. Dat is echter niet de praktijk en daarom is het belangrijk dat de gemeente vroegtijdig het gesprek aan gaat en laagdrempelige ondersteuning mogelijk maakt. Goede informele ondersteuning van mantelzorgers helpt om isolement en overbelasting te voorkomen. Bovendien zijn het de organisaties voor informele zorg, zoals het Steunpunt Mantelzorg, de Vrijwillige Thuishulp, de Maatjesprojecten en de Welzijnsstichtingen, die toegang hebben tot kwetsbare mantelzorgers.

Ontbijtochtendjes

Een voorbeeld ter illustratie. Vorig jaar wist welzijnsorganisatie Dynamo Amsterdam vijftig vrouwelijke allochtone spilzorgers op het spoor te komen door nauw samen te werken met drie migrantenorganisaties. Dynamo trainde veertien allochtone vrouwen uit de achterban van deze organisaties tot netwerkcoach. Zij wisten de allochtone mantelzorgers niet alleen te bereiken, maar ook uit hun isolement te halen door zelf activiteiten als naai- en taalles, en ontbijtochtendjes te organiseren.

De door Dynamo gebruikte methodiek ‘Natuurlijk, een netwerkcoach!’ bewijst al bij veel organisaties voor informele zorg dienst als effectieve ondersteuning voor zowel geïsoleerde als gezonde mantelzorgers.

Liesbeth Hoogendijk