De indicatie-tombola

Waarom denken we dat we ouders met een zorgenkind steeds maar moeten voorzien van een tombola aan verwijzingsorganen, indicatiebureaus, ‘sociale huisartsen’, ‘generalisten’, buurtteams, you name it ? Allemaal enorme drempels.

Zijn we soms bang voor ongebreidelde zorgvraag? Niemand gaat voor zijn lol naar jeugdhulp. Je moet juist blij zijn dat school, ouders of buurtregisseur steun vragen bij een geschikt geachte directe hulpverlener. Kans groot dat het dan niet erger wordt. Maar telkens verzinnen we weer organen die samen gaan zitten beoordelen of gezin X en jongere Y hulp nodig heeft, wat dan en waar dan. Een keer per maand of zo. Onder regie van zo’n uhh, generalist die een soortement van super-alles-kunner is? Zukke supermensen bestaan niet. Goedbedoelende mensen, dáár niet van.

Drempels worden dijken. Waarom laten we dit niet simpelweg over aan de ouders zelf en de hun vertrouwde verwijzers, zoals consultatiebureau, huisarts of school? Ouders terug in hun rol, geef ze verantwoordelijkheid, respect. Ook ouders die onmachtig zijn en denken dat slaan helpt. De meeste ouders doen er gemiddeld een halfjaar over voordat ze de stap wagen om ergens antwoord te vinden op zorgen over hun kind. Hoezo ongebreidelde hulpvraag? Enne, ouders en jongeren die zorg mijden en het het hardste nodig hebben (maar dat vaak niet zien) gaan niet naar een buurtteam, écht niet. En ze doen hun deur ook niet zomaar open, écht niet. Enfin.

In de regio Haaglanden doen ze het met 370 fte van BJZ. Dat gaat over naar de gemeenten.  Gaan hetzelfde doen als eerst: de hulpvragen screenen, verwijzen en coördineren, maar dan samen met buurtteams, ZAT’s, ZOTS’s en wat al niet. Weg keuzevrijheid voor ouders én hun verwijzers. Enne, er moeten niet teveel aanmeldingen worden toegelaten. Bezuiniging, niet waar. Grote kans dat het middel erger is dan de kwaal. Immers, het middel (370 fte) kost 30 miljoen. Daarmee kun je 7.500 gezinnen helpen.

Stelling: de meeste ouders en hun verwijzers doen de screening zelf best goed (en goedkoop!) en ze coördineren liefst zelf hun zorg. De trage en dus dure omweg van de indicatie-tombola kun je je als gemeente en als ouders besparen. De ouders die de regie niet (kunnen) doen, bereik je toch niet zomaar en in ieder geval niet met de tombola. Dus wees niet bang voor te veel zorgvraag, vertrouw uw inwoners in plaats van weer oude verwijs- en regie-organen in een nieuw jasje, durf te experimenteren. En investeer in bemoeizorg voor de verwijs- en zorgmijders.

Volgend keer: een interessant experiment met een virtuele zorgmarktplaats!

Mechtild Rietveld

Meer columns van Mechtild Rietveld vindt u hier.