Over dubbeltjes en kwartjes

Steeds vaker bekruipt mij het gevoel dat in Europa opnieuw een veenbrand woedt. Zo’n brand die je niet ziet maar wel ruikt. Een sluipend smeulen, met onverwachte uitbranders en steekvlammen, alles verwoestend wat in eeuwen is opgebouwd. Fort Europa wankelt (alweer). Alle brandweermannen en vrouwen zoeken aan vergadertafels naar de brandhaard, die zich maar niet laat blussen. Machteloos zien zij toe hoe het vuur zich verplaatst. Langzaam cremeren de zekerheden onder ons bestaan. Een proces dat overigens blijmoedig wordt geregistreerd door de camera’s en twitters van NOS en RTL. De studio’s stromen vol met economen die graag commentaar willen geven, zonder oplossingen aan te reiken. Ons Europa lijkt te bezwijken onder een schuld waar we als burgers de rekening voor gaan betalen. We zullen het allemaal merken. De top van de welvaart is wel zo’n beetje bereikt. Dát is nu het probleem.

De vraag is: Wie heeft de welvaart bereikt? U kent vast wel dat gezegde ‘Als je voor een dubbeltje geboren bent, word je nooit een kwartje’. Populaire uitdrukking van begin vorige eeuw. Staat voor: hard en lang moeten werken voor lage lonen onder slechte omstandigheden. Thuis is het al niet beter en in de grote steden zijn epidemieën en kindersterfte aan de orde van de dag.
Het zijn de dagen van Kruimeltje en Ciske de Rat. Leven is overleven en mazzel hebben. Geluk en voorspoed zijn simpel; een kwestie van liefde, voedsel en geld. Het is een ruwe wereld die we in musicals en films als het ‘echte en eerlijke romantische leven’ krijgen voorgeschoteld. Het werk is zwaar, de liefde hartstochtelijk; het verdriet is echt en de fles bedrog. Je had bazen, arbeiders, leraren, dokters, burgemeesters en politici, kortom, rangen en standen.

Zo overzichtelijk als toen, is het eigenlijk nog steeds. Alleen zijn de grenzen wat opgerekt. Met name de ondergrens van onze basisbehoeften is de laatste eeuw met het stijgen van de materiële welvaart omhoog geschoten. De auto, de telefoon, de computer en de Europese vakantie en stedentripjes zijn net zo vanzelfsprekend als het eten op tafel en het water uit de kraan. Nieuwe wensen? Nieuwe hobby? Er lijkt geen einde aan te kunnen komen, want met een leninkje erbij houden we de groei erin. Als een overbeladen Titanic, op weg naar de onvermijdelijke ijsberg: de financiële crisis!

Wie weinig heeft en veel betalen moet, heeft dus ineens een probleem. Hoe verder? Gewoon de luxe de deur uit? Geen telefoon, geen computer, geen auto, geen en vult u de ‘gewone’ verworvenheden maar in. Pijnlijke keuzes als er nog wat te kiezen valt. Want bij ons in ‘Ik-Hou-Van’Holland’ waren we even vergeten dat er nog altijd verschil bestaat tussen ‘dubbeltjes en kwartjes’.

Toch fijn dat we de Grieken, Italianen en Spanjaarden de schuld kunnen geven. Maar of de betreffende kwartjes - Berlusconi, Papandreou of Zapatero - dat ook zo voelen? No Comprenda!
Het zijn de dubbeltjes die de rekening krijgen ook daar!

Hans Spigt