Cijfers Antillianen zwaar vertekend

Bij de ramingen van het aantal ongeregistreerde Antillianen zijn per abuis de bolletjesslikkers die op Schiphol werden aangehouden, altijd meegeteld. Ook Antillianen die kort naar Nederland kwamen voor vakantie of familiebezoek werden meegenomen in de statistieken. Als die groepen uit de cijfers worden gefilterd, ziet het beeld van de registratiegraad er totaal anders uit.

Dat concluderen onderzoekers van de Universiteit Utrecht (Onderzoekscentrum IOPS) die in opdracht van het ministerie van VROM (WWI) opnieuw naar de aantallen hebben gekeken. In 2003 werd het aantal Antillianen dat niet geregistreerd stond in de GBA (Gemeentelijke Basis Administratie) geschat op 11.800. Dat was toen dertien procent van alle Antillianen in Nederland. Voor het jaar 2007 wordt dit aantal nu geschat op duizend man, ofwel 1,3 procent van alle Antillianen.

De nieuwe rekenmethode is niet met terugwerkende kracht toegepast op de cijfers van 2000 tot 2004, omdat ‘het achteraf corrigeren van die schattingen geen deel uitmaakte van het onderhavige onderzoek’, aldus de auteurs van het ‘Actualisatieonderzoek’. Vast staat echter wel dat die schattingen over 2000 tot 2004 ‘te hoog’ waren, erkennen de onderzoekers - dezelfden overigens die in 2006 de foutieve schattingen leverden.

Volgens minister van der Laan (WWI) ‘geven de uitkomsten van het actualisatieonderzoek geen aanleiding tot het nemen van aanvullende maatregelen’, zo schrijft hij aan de Tweede Kamer. ‘Het rapport zal nog worden besproken met de Antillianengemeenten. Mocht ik uit deze besprekingen anders afleiden, dan stel ik uw Kamer op de hoogte’, aldus de bewindsman.

Omstreden

Van der Laan trad eind vorig jaar aan nadat Ella Vogelaar was gesneuveld op het Antillianendossier. Tijdens een bezoek aan de Antillen had Vogelaar op eigen houtje toegezegd dat de felomstreden Verwijsindex Antillianen (VIA) niet zou worden ingevoerd, ondanks groen licht daartoe van de Raad van State. De VIA was door Vogelaars voorgangster minister Verdonk juist ontworpen om grip te krijgen op de Antilliaanse probleemjongeren die van stad naar stad zwerven en zich nergens inschrijven. Het zou gaan om 12.000 jongeren, was het idee, gebaseerd op de cijfers die nu dus zijn herroepen. Het College Bescherming Persoonsgegevens en later de Raad van State lieten zich mede op grond van die hoge schattingen uit 2006 over de streep trekken.

De Antilliaanse gemeenschap in Nederland heeft zich steeds fel verzet tegen de verwijsindex. Het middel was racistisch en onnodig, claimden de Antilliaanse vertegenwoordigers tijdens diverse rechtszaken. Nergens was deugdelijk aangetoond, zo betoogden ze, dat het om zoveel rondzwervende jongeren ging. De hoge mobiliteit van Antilliaanse en Arubaanse risicojongeren is niet met cijfers aangetoond en met betrekking tot de GBA-inschrijvingsgraad zijn slechts schattingen geproduceerd, aldus advocaat Peter Nicolaï indertijd bij de Raad van State namens het Overlegorgaan Caribische Nederlanders (OCaN). Bovendien stoorde het de Antillianen dat vergelijkbare schattingen nooit waren gemaakt over risicojongeren uit andere bevolkingsgroepen.

De Raad van State draaide die redenering echter om: het aantal personen dat zich niet in de GBA inschrijft is uit de aard van de zaak niet geregistreerd en kan alleen aan de hand van schattingen worden vastgesteld, aldus de hoogste bestuursrechter in 2008. Volgens het OCaN moeten Antilliaanse nieuwkomers met een verhuisbericht van de Antillen in Nederland voortaan een burger servicenummer kunnen aanvragen. Daarmee wordt een einde gemaakt aan hun onzichtbaarheid voor de hulpinstanties in Nederland. De Antillianengemeenten hebben nog niet beslist wat ze met de bijgestelde cijfers aan moeten. De komende dagen hebben ze daar overleg over, meldt een woordvoerster.