'Cao-akkoord na druk van colleges'

De beelden van vuilnisbelten in Amsterdam en Utrecht hebben het tempo van de cao-onderhandelingen versneld, maar de pressie van colleges van B en W is doorslaggevend geweest voor het bereiken van een principeakkoord over een tweejarige cao gemeenten. Dit zegt de secretaris van het College voor Arbeidszaken van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) Hans Schirmbeck over het akkoord dat de VNG vorige week vrijdag sloot met Abvakabo FNV en CNV Publieke Zaak.

Schirmbeck: ‘Veel gemeenten begrepen onze inzet maar wilden ook een akkoord. Met de achterban is nooit discussie geweest over de gewenste nullijn, want een loonsverhoging nú betekent straks dat gemeenten meer moeten bezuinigen, maar colleges hebben ons stevig op het hart gedrukt dat de komende tijd veel van ambtenaren wordt gevraagd en dat een cao-conflict niet bevorderlijk zou zijn voor de samenwerking. Colleges wilden laten zien dat ze waardering hebben voor de ambtenaren. Dat heeft de doorslag gegeven.’

Volgens cao-onderhandelaar van Abvakabo FNV Ruud Kuin hebben de ongewone acties van de vuilnisophalers in Amsterdam en Utrecht de doorslag gegeven, maar zou dat nooit zo snel zijn gebeurd als er elders geen ambtenarenacties waren geweest. Kuin: ‘Er hebben nog nooit zoveel mensen van kantoor actie gevoerd.

'De eerste actiefase was gericht op de gemeentebesturen. De VNG heeft 160 brieven gekregen van gemeenten om weer te gaan onderhandelen of om het eindbod te herzien. In die fase hebben ambtenaren korte werkonderbrekingen gehouden. In plaatsen als Arnhem en Nijmegen is zelfs massaal het werk neergelegd.

'Veel later waren de acties van de vuilnisophalers gezichtsbepalend en hebben zij de doorbraak geforceerd. Dat kon ook omdat er na elf maanden vruchteloos praten sympathie was voor hun gematigde eisen. Als wij na twee maanden onderhandelen de vuilnisacties waren gestart, dan was dat buitenproportioneel geweest en hadden we niet op steun hoeven rekenen.’

Gevaarlijk

VNG-onderhandelaar Hans Schirmbeck vindt dat de vakbonden een ‘gevaarlijke weg’ zijn ingeslagen door een kleine groep werknemers in te zetten. Schirmbeck: ‘Vuilnismannen en de straatvehebben letterlijk en figuurlijk het vuile werk opgeknapt. Maar wat gebeurt er met het draagvlak van vakbonden? Wij maken namelijk niet alleen afspraken over vuilnismannen, maar wij sluiten een cao met de vakbonden voor 190 duizend ambtenaren.

'Als de bond zegt dat ze ook steun organiseert op de werkvloer in de gemeentehuizen van Leeuwarden of Apeldoorn, dan kan ik alleen maar zeggen dat ik daar weinig van merk. Als je als bond nadenkt over de vraag hoe je leden bindt, dan moet je er wel voor zorgen dat je representatief blijft en niet één deel van de achterban vertegenwoordigt. Want dan is het voor ons niet interessant meer om afspraken te maken voor een hele groep.’

Hoofd Beleidsteam Arbeidsvoorwaarden Joep Rats van werkgeversorganisatie VNO-NCW zei deze week in het Financieele Dagblad dat kleinere vakbonden het uit Amerika overgewaaide mobiliseren van werknemers aan de onderkant van de arbeidsmarkt (ook wel organizing genoemd), gebruiken om met ‘guerrilla-acties’ de vakcentrale FNV tot extreme standpunten te dwingen. In het poldermodel ‘proberen we nu vooral actie en gedoe te voorkomen’, aldus Rats. Waren de stakingen van de vuilnisophalers in Amsterdam en Utrecht niet ook dergelijke ‘guerrilla-acties?’

Abvakabo- onderhandelaar Ruud Kuin: ‘Onze strijd was juist gebaseerd op het poldermodel. Het sociaal akkoord moest worden nageleefd. En het is absurd om te zeggen dat organizing tot guerrilla leidt. In de sector gemeenten zijn we onder leden en niet-leden al twee jaar bezig met organizing, omdat wij ook wel inzien dat we te ver van de werkvloer staan. Juist door de werkvloer op te gaan, vertegenwoordig je een breed geluid. De werkgever heeft daarom belang bij de organizing.

'Het zorgt ervoor dat kleine en wellicht radicale delen van de bond níet bepalen wat de bond doet. Het geeft misschien wat meer wrijving, maar als er een akkoord uit onderhandelingen komt, dan wordt dat wél gedragen door de achterban en niet alleen door een toevallige vakbondsbestuurder die zijn handtekening heeft gezet.’

Meer geld en zekerheid

Gemeenteambtenaren behouden hun koopkracht en hebben dit en volgend jaar werkzekerheid. Volgens de nieuwe cao gemeenten, waarover de VNG en de bonden vrijdag een principeakkoord sloten, krijgen werknemers er dit jaar 1,5 procent bij. Daarnaast wordt de eindejaarsuitkering in 2010 en in 2011 verhoogd met telkens 0,5 procent. Het salaris gaat er volgend jaar 0,5 procent op vooruit, terwijl voor de lagerbetaalden de bodem in de eindejaarsuitkering wordt verhoogd van 836 naar 1750 euro.