Expertise SW-bedrijf steeds vaker ingezet voor re-integratie

Het aantal sociale werkbedrijven dat voor gemeenten volledig de werk- en re-integratietaken van de participatiewet uitvoert neemt toe. Maar volgens Cedris, de brancheorganisatie voor sociale werkgelegenheid en arbeidsintegratie, is er onvoldoende budget.

Dat blijkt uit de jaarlijkse Sectorinformatie van Cedris. De informatie over 2023 laat verschillende ontwikkelingen zien die volgens de brancheorganisatie bijdragen aan een inclusievere arbeidsmarkt. Zo zijn er vorig jaar 21.700 ontwikkeltrajecten ingezet, waarbij medewerkers de kans krijgen om op de werkvloer te leren en zich te ontwikkelen. Dit is een stijging van 5.700 trajecten ten opzichte van het jaar ervoor. Ook waren er vorig jaar 5.800 meer dienstverbanden met loonkostensubsidie ten opzichte van 2022.

Tegelijkertijd blijft er onzekerheid binnen de sector. Hoewel het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid vorig jaar aanvullende financiële middelen beschikbaar stelde, blijft de financiering die werkbedrijven krijgen volgens Cedris te weinig. Het totale begrotingstekort kwam in 2023 uit op 65 miljoen euro. Mensen binnen de doelgroep verdienen vaak per maand honderden euro’s onder het minimumloon omdat ze niet in staat zijn fulltime te werken.

Ondanks de krapte op de arbeidsmarkt vinden werkgevers het nog steeds moeilijk om mensen met een ondersteuningsvraag duurzaam in dienst te nemen. ‘Het werk blijft liggen en beschikbare mensen, die dit werk prima kunnen oppakken, zitten thuis’, concludeert Cedris. Daarnaast is er een groep die tussen wal en schip raakt: ze komen niet aanmerking voor beschut werk of loonkostensubsidie, maar hebben ook moeite om zonder ondersteuning bij een regulier bedrijf aan de slag te gaan. Het gaat om personen die in de participatiewet zitten en het lastig vinden om daar uit te komen.

Goede match

De opdrachten die gemeenten meegeven aan sociale werkbedrijven lopen sterk uiteen. Inmiddels voeren de meeste bedrijven naast de Wsw en beschut werk ook re-integratietaken uit. De omvang en aard van die taken verschilt. Er zijn 39 bedrijven die van gemeenten de opdracht krijgen om ook alle re-integratietaken binnen de participatiewet uitvoeren. Vaak nemen zij de medewerkers zelf in dienst. 13 van die bedrijven voeren daarnaast de uitkeringsverstrekking aan mensen met een bijstandsuitkering uit.

De toename van dat soort integrale constructies ziet Cedris als een positieve ontwikkeling. Sociale werkbedrijven zijn volgens de brancheorganisatie namelijk de aangewezen instantie om mensen in de participatiewet met een afstand tot de arbeidsmarkt te begeleiden naar werk. Ze hebben immers veel ervaring met de doelgroep.

‘Om mensen succesvol naar een duurzame plaats op de arbeidsmarkt te begeleiden hebben we kennis en expertise nodig. De sociale ontwikkelbedrijven beschikken hierover. Zij kennen de regionale arbeidsmarkt, hebben nauwe contacten met werkgevers, onderwijs en UWV’, aldus Cedris. Vooral belangrijk is de manier waarop ontwikkelbedrijven in staat zijn een goede match tussen werkgevers en kwetsbare werkzoekenden te maken.

Obstakel

Een groot obstakel is wel dat binnen de participatiewet maar weinig rekening wordt gehouden met de extra inzet die het vraagt om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt naar werk te begeleiden. Het noodzakelijke budget en instrumentarium om die groep te ondersteunen ontbreekt, met financieringstekorten tot gevolg. Cedris-voorzitter Mohamed el Mokaddem zegt met het rijk in gesprek te willen over een financierings- en verantwoordingssystematiek die beter recht doet aan de uitvoeringspraktijk van de ontwikkelbedrijven.