Breed front tegen decentrale werkgevers

De onderhandelingen over een nieuwe cao voor provincieambtenaren is voor de twee keer in een half jaar mislukt. Het overleg werd beëindigd nadat de provinciale werkgevers een eindbod presenteerden van eenmalig 0,15 procent loonsverhoging bovenop het vorige eindbod. Afgelopen zomer liepen de onderhandelingen al eens stuk. De werkgevers boden toen eenmalig 400 euro loonsverhoging, terwijl de bonden – naast afspraken over werkzekerheid – een structurele loonsstijging rond het infl atieniveau van 1,5 procent eisten.

In oktober werden de onderhandelingen op verzoek van de werkgevers heropend, maar na drie onderhandelingsronden trokken de bonden opnieuw de stekker uit het overleg. ‘Het IPO wil alleen een “zakcentje” bovenop het vorige eindbod doen. In totaal bieden de werkgevers eenmalig 1,2 procent loonsverhoging voor de duur van de cao (19 maanden). Op jaarbasis betekent dit eenmalig een loonsverhoging van 0,75 procent; 0,15 procent meer dan het vorige eindbod’, aldus de teleurgestelde bonden.

Wel zijn de werkgevers bereid het loopbaanbudget met 70 euro per werknemer te verhogen, maar ze bewegen niet op het terrein van de werkzekerheid. ‘Garanties dat er geen gedwongen ontslagen zullen vallen, zijn niet gegeven’, aldus vakbondsonderhandelaar Karel de Buijzer.

Waterschappen

Ook de cao-onderhandelingen voor de waterschappen zijn opgeschort. De werkgevers bieden 0 procent structurele loonsverhoging. Volgens de bonden is dat niet volgens de afspraken uit het Sociaal Akkoord, waarin staat dat werkzekerheid én koopkrachtbehoud het uitgangspunt zijn bij cao-onderhandelingen. Lange tijd leken er afspraken te maken over werkzekerheid, scholing, opleiding, loopbaan en het recht op telewerken. Op het terrein van de loonstijging wilde de werkgever echter niets structureels bieden. Die ruimte is er volgens de waterschappen niet.

‘Het CPB voorspelt een koopkrachtverlies van 0,25 procent in 2010. In het werkgeversvoorstel wordt dit ondervangen door een eenmalige uitkering in 2010 van 0,5 procent’, aldus de waterschapen. Het overleg is opgeschort. Datzelfde gebeurt bij de provincies. Abvakabo FNV gaat in die sector opnieuw in overleg met de leden en begint met de voorbereidingen voor mogelijke acties.

Volgens vakbondsonderhandelaar Ruud Kuin zijn er plannen om dergelijke acties sectorbreed aan te pakken. Dat wil zeggen, gemeenten, provincies en waterschappen samen. Het is volgens Kuin duidelijk dat de werkgevers van de decentrale overheden samenspannen en één lijn trekken. ‘Als werkgevers elkaar de hand vasthouden, kunnen wij dat ook. Bijvoorbeeld door gezamenlijk acties te gaan houden als de werkgevers niet aan tafel willen,’ zegt hij.

Twist over miljoenen

Vakbonden en gemeentelijke werkgevers steggelen niet alleen over de loonstijging. Ze hanteren ook verschillende basisgetallen. De gemeentelijke werkgevers willen niet verder gaan dan 0 procent, de bonden willen er 1,5 procent loon bij in 2009 en nog eens 1,25 procent in 2010. Maar over welke bedragen gaat het concreet? Navraag leert dat voor de werkgevers 1 procent gelijk is aan 75 miljoen euro. Zij gaan er dus vanuit dat de totale loonsom 7,5 miljard euro bedraagt. De door de vakbonden gewenste 1,5 procent loonsverhoging in 2009 zou in hun ogen dus neerkomen op 110 miljoen euro.

De bonden komen met diezelfde 1,5 procent echter op 135 miljoen euro uit. Zij hanteren als uitgangspunt namelijk dat 1 procent loonstijging gelijk staat aan 90 miljoen euro. Met andere woorden, zij rekenen ermee dat de totale personeelslasten van gemeenten op jaarbasis 9 miljard euro bedragen. Door de lonen in 2010 nog eens met 1,25 procent te verhogen, komt er dus nog eens ruim 112 miljoen euro bij. Over 2 jaar bezien zouden gemeenten dus structureel bijna een kwart miljard euro meer kwijt zijn aan ambtenarensalarissen.

Over 2 jaar bezien, zit er een verschil van bijna 50 miljoen euro tussen de berekeningen. Wie heeft er nu gelijk? Het CBS geeft geen uitsluitsel. In 2005 zijn de statistici daar gestopt met inventariseren van gemeentelijke loonkosten. Een woordvoerder verwijst naar Binnenlandse Zaken. Binnenlandse Zaken verwijst naar de VNG. Bureau Kredo zou de gevraagde informatie moeten kunnen leveren. Dat is de instantie waar gemeenten hun basisgegevens sinds 2005 aan moeten leveren. De kwaliteit van die aangeleverde gegevens is volgens Gijs Batenburg van Kredo nog ‘van onvoldoende niveau’. Een enigszins objectief loonsomgetal geeft de Nationale Rekening, maar ook dat CBS-getal is volgens hem diffuus. Personeel in dienst van Gemeenschappelijke Regelingen wordt erin meegenomen.

Bij nader inzien blijkt Binnenlandse Zaken wél geaggregeerde loonsomgegevens te hebben. In haar publicatie Kerngegevens Personeel Overheid en Onderwijs is de totale loonsom voor gemeenten bepaald op 8,05 miljard euro. Daarbij is gebruikt gemaakt van de loonopgaaf van december 2008 op basis van ABP-gegevens. Met behulp van die opgave is een raming gemaakt van de totale loonsom. De geraamde loonsom is inclusief vakantietoeslag, eindejaarsuitkering en eventueel andere specifieke sectorale looncomponenten, als ook werkgeverspremies. Om het nog ingewikkelder te maken: 1 procent loonsverhoging zou op basis van de gegevens van Binnenlandse Zaken uitkomen op iets meer dan 80 miljoen euro