Blije moeders

Deze CDA-minister zou content over mijn ouderschap (en politieke indoctrinatieangst) zijn. Velen vroegen mij toen wel of deze vorm van ouderparticipatie en zorgdeling - hetgeen zo overigens toen niet heette - goed voor mijn carrière was. Maar net als de minister hadden wij een oppas. Als ik weer eens een paradigm shift aan het wrochten was, bracht zij onze dochter naar school. Net als bij de minister, zo las ik, hoewel die meer met het burgemeesterschap dan met paradigma’s bezig was.

Mijn dochter en ik deelden een afkeer van wat toen ‘blije moeders’ heette. Die stonden altijd vooraan bij de schooldeur en duwden hun kind zacht dringend naar voren om als eerste de leerkracht te kunnen aanspreken. Die namen ze dan geruime tijd in beslag om te melden welke aandacht hun spruit die dag vereiste, vanwege groeipijnen, dieetwensen en andere uitingen van hoogbegaafdheid. Die afwijking was toen net ontdekt. Favoriete kledingmerk van blije moeders was Oilily, waarmee ze aangaven dat de kindertijd eigenlijk nooit voorbij gaat. Voor mijn dochter en haar vriendinnen golden de Spice Girls als rolmodel en die droegen veel - of eigenlijk weinig - maar zeker geen Oilily. Ik herinner me heftige debatten over buiktruitjes en navelpiercings.

Blije moeders deden veel aan ouderparticipatie. Ze waren voorleesmoeder - de hoofdluis was nog vooral een private kwestie. Wel waren er zogenoemde overblijfmoeders wier taak het was in de pauzes te surveilleren, hetgeen vooral neerkwam op het bestrijden van typisch jongensgedrag. Mijn zoons wangedrag werd regelmatig in een kringgesprek aan de orde gesteld. Ik mompelde dan maar dat mannen nooit goed in kringgesprekken waren geweest. Nu het onderwijs totaal is gefeminiseerd, begint de wijsheid van dat, toen als macho geldende inzicht, in bredere kring door te dringen. Uit de heftige reacties op de brief van de minister begrijp ik dat ouderparticipatie nog altijd vooral vrouwenzaak is. En hoewel ze geen Oilily meer dragen, gelden ze nog immer als blij, zo lees ik in de reacties van kinderen die zich in het debat melden. Steevast klinkt een sissend ‘doe toch normaal’ door in die beoordeling. Dat hoorde ik vroeger namelijk van mijn kinderen als ze de vervulling van mijn ouderplicht overdreven vonden, waarvan bij het vertonen van al te opgewekt gedrag al licht sprake was.

Wat zou de minister toch hebben bezield? De Nederlandse moeder is zo ongeveer de CDA-ideologie in persona. Ze werkt parttime, zorgt voor man en kroost, en is ook nog blije moeder op school. Een beter electoraat lijkt me voor een partij van family values niet denkbaar. De big society van zelfredzame en verantwoordelijke burgers maakt zij hoogstpersoonlijk mogelijk.

Maar er is een belangrijke kanttekening. De oppassende moeder is ook altijd ruimhartig ondersteund. Met subsidies voor kinderopvang, rugzakjes voor elke denkbare afwijking en schoolvoorlichting over seks en obesitas. Precies daarin zit natuurlijk de pijn. Als machthebbers minder ruimhartig kunnen of willen zijn en al te zalvend over eigen verantwoordelijkheid beginnen te prediken slaat de blijheid al snel om in woede, uiteraard gefraseerd als morele verontwaardiging. We laten ons niet de les lezen, zeker niet door een kabinet dat ons al die fraaie regelingen afpakt waarmee de eigen verantwoordelijkheid werd gekocht. Niet alleen Henk en Ingrid, ook Martijn en Fleur zijn dan opeens boos.