Bijzondere bijstand voor gedupeerden

Het kabinet komt met een voorlopige instructie om het probleem rondom de tegenstrijdige inkomensregelingen op te lossen. Door een complexe samenloop van toeslagen en regelingen zijn ruim 10.000 huishoudens onbedoeld in de problemen gekomen. Zij komen daardoor onder het bestaansminimum terecht.

Tot de slachtoffers behoren onder meer huishoudens waarbij de ene partner een UWV-uitkering en de ander (bijna) geen inkomen heeft. ‘Beiden krijgen van de gemeente aanvullende bijstand. Samenwonende stellen met een inkomen dat wordt aangevuld tot bijstandsniveau hebben weliswaar hetzelfde netto jaarinkomen als stellen die alleen een bijstandsuitkering ontvangen, maar hun bruto jaarinkomen is hoger. Om die reden vordert de Belastingdienst de toeslagen terug’, licht Divosa toe.  

Langlopend probleem

Het probleem speelt al enkele jaren en is in 2016 aangekaart door de Nationale ombudsman. Door een recent artikel in NRC is het weer op de radar van het kabinet terechtgekomen. In reactie op Kamervragen erkennen verantwoordelijk ministers Karien van Gennip (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) en Carola Schouten (Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen) de problematiek. De bewindsvrouwen spreken van ‘een complexe samenloop van de stelsel van sociale zekerheid, fiscaliteit en toeslagen’.

Bijzondere bijstand

Het kabinet vraagt nu aan gemeenten om huishoudens die door de regelingen in de problemen zijn gekomen via de bijzondere bijstand tijdelijk te helpen. Dit geldt alleen voor inwoners die zich dit jaar bij de gemeente melden. Voor gemiste toeslagen in het verleden verzoekt de regering gemeenten om ‘nog geen compensatie te bieden’. De mogelijkheden hiervoor worden nog onderzocht, aldus het kabinet. Of gemeenten voor hun hulp gecompenseerd worden is niet duidelijk.

Zoveelste pleister

Divosa laat weten dat het voor gemeenten ‘van groot belang’ is dat er snel een regeling komt. ‘Het probleem oplossen is ingewikkeld, deze expertise is niet altijd bij gemeenten in huis en kost ook veel tijd’, stelt de vereniging van gemeentelijke directeuren in het sociaal domein. De VNG benadrukt dat het antwoord niet van de gemeenten, maar van het rijk moet komen. De koepelorganisatie noemt het handelingsperspectief van het kabinet ‘de zoveelste pleister die we moeten plakken’.

Oplossing vóór juni

Het kabinet wil de Tweede Kamer vóór juni informeren over een structurele oplossing. De VNG en Divosa willen hierover meedenken. Daarnaast worden UWV, Belastingdienst, Dienst Toeslagen, sociaal raadslieden en ervaringsdeskundigen volgens de regering nauw betrokken bij de uitwerking.