Negen ton bijstandsschuld kwijtgescholden in Nijmegen

Zo'n vijfenveertig Nijmegenaren zijn binnenkort van een deel van hun schuld af. De gemeente besloot dinsdag om fraudevorderingen die zijn ontstaan als terugvorderingen op de bijstandsuitkering actief kwijt te schelden.

Tweede kans
De gemeente verwacht ruim 900.000 euro af te schrijven. Gemiddeld gaat het dus om een bedrag van 20.000 euro per persoon. Wethouder Monique Esselbrugge (financiën, D66): 'In Nijmegen kiezen we ervoor dat mensen met een bijstandsuitkering én schulden zo snel mogelijk de draad weer kunnen oppakken. Iedereen verdient een tweede kans'.

Tien jaar

Bijzonder aan de maatregel is dat de kwijtschelding geldt voor schulden die zijn ontstaan door het schenden van de inlichtingenplicht. Die worden namelijk gezien als fraudevorderingen. Vaak zijn gemeenten juist bij die vorderingen erg streng. In Nijmegen worden schulden die niet door schending van de inlichtingenplicht zijn ontstaan al langer actief kwijtgescholden. Voor die schulden gebeurt dat na drie jaar. Voor de fraudevorderingen geldt dat nu ook, maar dan wel pas na tien jaar.

Fraude mag niet lonen
In een 'Masterplan' dat de gemeente Nijmegen in 2017 opstelde werden juist extra middelen besteed aan het incasseren van de achterstallige vorderingen uit de bijstand. Dat heeft niet tot de gewenste besparingen geleid, waardoor de gemeente nu heeft besloten een deel van de vorderingen kwijt te schelden. Fraude mag nog steeds niet lonen, vindt het college, maar mensen met schulden moeten ook niet door gemeentebeleid verder in de problemen gebracht worden. Een voorwaarde voor kwijtschelding is wel dat de debiteur tien jaar lang moet aflossen naar de afgesproken aflossingscapaciteit. Als die afspraak wordt geschonden, kan de gemeenten de kwijtschelding intrekken.

Participatiewet
In de Participatiewet is een artikel opgenomen waarin staat dat de gemeente niet mee mag werken aan een schuldregeling die leidt tot gedeeltelijke kwijtschelding als er sprake is van schending van de inlichtingenplicht. Pas na tien jaar kan er sprake zijn van kwijtschelding, bepaalt de wet. Ook de recente kwijtscheldingsactie van de gemeente Arnhem gold niet voor fraudevorderingen. Sterker nog, die worden onder het nieuwe Arnhemse beleid zelfs nog langer aangehouden dan voorheen.

‘Kan iedereen overkomen’
Het overtreden van de inlichtingenplicht betekent dat iemand bijvoorbeeld heeft verzuimd om het doen van (vrijwilligers)werk te melden bij de Sociale Dienst. Daardoor kan men zelfs met terugwerkende kracht uit een schuldregeling gezet worden, zoals De Monitor onlangs meldde. De Nationale ombudsman rapporteerde een aantal jaar geleden al dat het schenden van de inlichtingenplicht 'iedereen kan overkomen', ook mensen die geen intentie hebben om te frauderen. Dit omdat het een complexe taak is en mensen met financiële problemen vaak al kampen met stress. Staatssecretaris Van Ark (Sociale Zaken, VVD) erkent dit inmiddels ook en kondigde onlangs maatregelen aan om de inlichtingenplicht minder ingewikkeld te maken.