Bestuurders verliezen invoelingsvermogen

De houding van een aantal lokale bestuurders in de huidige discussie over het sociaal beleid, brengen mij tot de volgende stelling: bestuurders die hun inlevingsvermogen voor arme mensen kwijtraken, zijn mogelijk een zegen voor de BV Nederland, maar een ramp voor een fatsoenlijke samenleving.

Een bijeenkomst van lokale bestuurders. Er wordt van gedachten gewisseld over de veranderingen die het huidige kabinet door wil voeren op het terrein van de sociale zekerheid. Gemeenten zijn blij dat ze meer taken en bevoegdheden krijgen, maar ze zijn heel bevreesd dat het rijk niet over de brug komt met de financiële middelen die nodig zijn om de extra taken naar behoren uit te voeren. Naast ergernis over de vingers die het rijk toch in de gedecentraliseerde pap wil houden, zijn die geldzorgen een van de centrale punten in de huidige discussie tussen rijk en gemeenten over de zogenoemde onderkant van de arbeidsmarkt. Die zorgen worden gedeeld door bestuurders, ongeacht hun politieke kleur.

Die eensgezinde bezorgdheid blijkt niet aanwezig bij een andere ontwikkeling die ook, zij het zijdelings, ter sprake komt. Een van de bestuurders geeft uiting aan zijn bezorgdheid over het voornemen van het kabinet om voortaan bij het verstrekken van bijstand uit te gaan van het inkomen dat in een huishouden aanwezig is. Dat is heel terecht, hoor ik mijn buurman mompelen. Die mompelinstemming slaat niet op de bezorgdheid van zijn collega-bestuurder, maar op de voorgenomen maatregel van het kabinet. Het feit dat zijn politieke vrienden in het huidige kabinet zitten, zal ongetwijfeld een rol spelen. Dat politieke familiegevoel overheerst kennelijk niet als het over de financiële zorgen van de gemeente gaat. Dan is er dwars door alle politieke kleur heen eensgezindheid: er moet voldoende geld in de portemonnee gestopt worden, anders gaat het niet. Dat voelt iedere lokale bestuurder perfect aan. Waarom is dat invoelingsvermogen er niet als het om de portemonnee van arme mensen gaat?  Dat komt naar mijn idee, omdat er, als het over armen gaat, bij sommige bestuurders sprake is van ‘horen zeggen’ en niet van ‘zien gebeuren’.

Als er gesproken wordt over een nog verdere verlaging van het sociaal minimum of over het invoeren van een inkomenstoets per huishouden, dan zie ik wat er met honderdduizenden mensen in Nederland gaat gebeuren: zij zullen nog verder verarmen en kinderen zullen nog meer dan nu gestraft worden voor het feit dat hun wieg op een bepaalde plek stond. Ik ken mensen die nu voor elkaar zorgen, die door elkaar vast te houden het hoofd boven water kunnen houden en daarbij overigens de samenleving ook nog veel kosten besparen. Die worden straks door maatregelen van het rijk uit elkaar gespeeld. Ik zie die mensen voor me en kan een groot aantal van hen bij naam noemen, omdat ik in het verleden bij hen aan de keukentafel heb gezeten. Gelukkig zijn er veel collega-bestuurders die datzelfde inlevingsgevoel hebben en die zien wat er gaat gebeuren met mensen. Maar het aantal bestuurders dat dit niet heeft, groeit de laatste tijd. Wat betreft de situatie van arme mensen moeten zij het hebben van horen zeggen. En ze hebben allerwegen gehoord dat er sprake is van fraude, misbruik en in de kringen waar ze verkeren horen ze heel veel over hard werkende mensen die minder ontvangen dan mensen die in hun ogen niks doen. Van dergelijk ‘horen zeggen’ raken bestuurders hun inlevingsgevoel kwijt. Ze kunnen zich niet meer verplaatsen in de situatie van arme mensen. Die komen ze zelden of nooit tegen en daar hebben ze ook niets mee. Hun inlevingsvermogen beperkt zich tot de hardwerkende medeburger die zijn eigen verantwoordelijkheid neemt. Als deze zelfde burger door ziekte, pech of anderszins uit het kamp van de winnaars verdwijnt, hoeft hij niet te rekenen op medeleven en compassie: eigen schuld dikke bult!