Amstelveen start ook proef met basisbaan

Na experimenten in Groningen en Rotterdam, gaat ook de gemeente Amstelveen een proef met basisbanen opstarten. Daarbij creëert de gemeente zelf betaald werk voor mensen die al lang afhankelijk zijn van de bijstand. 

Geen uitzicht
De Amstelveense gemeenteraad heeft dat onlangs besloten in een motie van onder meer GroenLinks en D66, die unaniem werd gesteund. Dat betekent dat vijf bijstandsgerechtigden in Amstelveen een basisbaan voor twee jaar aangeboden zullen krijgen van de gemeente. De banen zijn bedoeld voor mensen bij wie alle andere pogingen tot begeleiding naar de arbeidsmarkt aantoonbaar zijn mislukt. Kortom, mensen die 'structureel geen uitzicht hebben op werk'. De raad hoopt dat de basisbaan ervoor kan zorgen dat deze inwoners 'kunnen meedoen, kunnen opbloeien en hun talenten kunnen benutten'.

Kosten
De basisbaan is dan ook vooral gericht op participatie en welzijn, en hoeft niet per se te leiden tot doorstroom naar de reguliere arbeidsmarkt. Andere criteria zijn dat de baan minstens het minimumloon oplevert en geen 'echte banen' verdringt. Het college schat dat in theorie zo'n 40 van de 1.125 bijstandsgerechtigden in Amstelveen in aanmerking kunnen komen voor een basisbaan. De kosten worden geraamd op 35.000 euro per baan per jaar. Na aftrek van de kosten van de bijstandsuitkering van 15.000 euro – die vervalt immers – blijft er 20.000 euro over.

Terugverdienen
Uit een pilot met basisbanen in Groningen (vooralsnog het grootste experiment in Nederland) blijkt dat die kosten zichzelf terugverdienen op andere vlakken. De maatschappelijke kosten-batenanalyse die de gemeente liet uitvoeren, viel namelijk positief uit. De baten komen echter grotendeels terecht bij het rijk, zorgverzekeraars en de deelnemers zelf, terwijl de kosten bij de gemeente liggen.

Experimenten
De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) bracht begin 2020 een advies uit waarin de basisbaan werd aangeraden als participatie-instrument voor mensen die langdurig buiten de arbeidsmarkt vallen. Inmiddels zijn de gemeenten Groningen en Rotterdam begonnen met pilots rondom basisbanen. In andere gemeenten, waaronder De Bilt en Oude IJsselstreek, is er interesse om experimenten op te zetten. Ook in de landelijke politiek staat het thema op de agenda: partijen als D66, CDA, GroenLinks en PvdA (maar niet de VVD) hebben in de verkiezingscampagne van dit jaar de basisbaan in hun partijprogramma’s opgenomen.