AWBZ-cliënten melden zich niet

Van de ruim 43 duizend mensen die de mededeling kregen dat ze hun begeleiding of ondersteuning verliezen, hebben tot nu toe maar iets meer dan 1500 personen zich gemeld bij de stichting MEE. Die organisatie heeft van staatssecretaris Bussemaker (Zorg, Welzijn, PvdA) de opdracht gekregen mensen te helpen mantelzorg te organiseren of ze te wijzen op bijvoorbeeld gemeentelijke voorzieningen.

Om de kosten van de AWBZ in te dammen is sinds dit jaar de toegang voor de via de verzekering gefinancierde zorg beperkt. Alleen mensen die door matige of zware beperking langdurig zorg nodig hebben, kunnen nog begeleiding krijgen. Wie al zorg kreeg is dit jaar opnieuw geïndiceerd. Ongeveer een derde van hen verliest hun recht op zorg. Het gaat dan bijvoorbeeld om eenzame ouderen die niet langer naar de dagbesteding in een verzorgingshuis kunnen. Het is de bedoeling dat ook die mensen een beroep doen op mantelzorg of hulp via de gemeente.

Wie zorg verliest, krijgt daarover een brief van het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Daarin staat ook dat mensen zich bij de lokale MEE-vestiging kunnen melden voor hulp bij het zoeken naar een alternatief. Maar van die mogelijkheid hebben dus nog maar relatief weinig mensen gebruikgemaakt, vertelt Auke Blom van MEE Nederland. ‘Als je het afzet naar het aantal mensen dat al een herindicatie heeft gehad (meer dan 40 duizend, red.), dan zijn die 1500 aanmeldingen niet veel. We hebben extra personeel klaar staan, dus het is jammer dat mensen zich niet melden.’

Dat de meesten op eigen houtje een alternatief hebben gevonden of gewoon hun verlies nemen, gelooft Blom niet. Het is eerder zo dat mensen nog niet goed lijken te beseffen wat ze boven het hoofd hangt, vermoedt ze. Omdat er sprake was van een overgangsperiode raken veel mensen pas vanaf 1 januari definitief hun zorg kwijt. Het zou goed kunnen dat velen zich op dat moment realiseren wat de herindicatie betekent, denkt Blom.

Voorlichting

Ze twijfelt ook of de brief van het CIZ wel overkomt bij cliënten: ‘Die brief is vrij ingewikkeld, waardoor voor veel mensen onduidelijk is wat ze nou moeten verwachten. Veel cliënten lezen de brief niet of niet volledig.’

Ook andere partijen hebben kritiek op de voorlichting van het CIZ. Het Expertisecentrum Mantelzorg publiceerde deze week een quick scan over de gevolgen van de bezuinigingen. Daarin wordt de werkwijze van het CIZ ‘bureaucratisch’ en ‘voor cliënten onbegrijpelijk’ genoemd. ‘Verder bestaat de indruk dat veel cliënten en mantelzorgers de brief van het CIZ niet begrijpen of niet weten hoe ze het aanvraagformulier moeten invullen. Hierdoor reageren ze niet en dreigen ze uit beeld te raken.’

Het CIZ kent het onderzoek niet en wil niet inhoudelijke reageren. Cliënten mogen zich tot eind dit jaar bij MEE melden en de organisatie heeft extra geld gekregen om tot eind februari deze mensen te begeleiden. Maar om de verwachte vraag ná 1 januari op te kunnen vangen heeft MEE inmiddelsverlenging aangevraagd bij het ministerie.