Awbz-bezuiniging ‘onbehoorlijk bestuur’

De geplande bezuiniging op de Awbz (Algemene wet bijzondere ziektekosten) zal vooral de druk op mantelzorgers en gemeenten verhogen. Dat blijkt uit onderzoek in opdracht van het ministerie van VWS naar de gevolgen van een bezuiniging van 800 miljoen euro, die op 1 januari van kracht wordt. De Awbz dekt geneeskundige risico’s die niet te verzekeren zijn.

Zo’n twaalfduizend ouderen met beginnende ouderdomsklachten, zoals vergeetachtigheid, zullen een groter beroep moeten doen op hun eigen netwerk voor mantelzorg of op de gemeentelijke welzijnsvoorzieningen. Mogelijk verhuist een aantal van hen eerder naar een aanleunwoning, aldus het onderzoek, uitgevoerd door het Centrum Indicatiestellingen Zorg en bureau HHM. Ruim negenduizend psychiatrische patiënten ‘zullen primair terugvallen op het eigen netwerk’. Als dat er niet is, ‘is het wenselijk dat vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning aanvullende ondersteuning wordt geboden’. In totaal verliezen zo’n zestigduizend mensen aanspraak op Awbz-gefinancierde zorg. Inzet van staatssecretaris Jet Bussemaker (PvdA) is de Awbz alleen nog in te zetten voor mensen met een ‘matige’ of ‘zware’ beperking. De volksverzekering dreigt anders onbetaalbaar te worden.

De besparing is inzet van een heftige ruzie tussen Bussemaker en de gemeenten. Zij zeggen geen idee te hebben welke mensen over twee maanden aan hun loketten staan. Met het onderzoek probeert Bussemaker daar inzicht in te geven. In het rapport staan tien klantprofielen met hun zorgbehoefte en de verwachte gevolgen van schrappen van Awbz-zorg.

Boos

Hans Martin Don, wethouder in Eindhoven en woordvoerder namens de G27, zegt dat de informatie veel te laat komt. ‘Via via heb ik het rapport in handen gekregen, het is niet rechtstreeks aan ons gecommuniceerd. Ik word hier echt heel boos over. Zelf permitteert het ministerie zichzelf een half jaar om uit te zoeken wat ze willen. Als er een besluit gevallen is, zeggen ze tegen de gemeenten: zoek het maar uit. Wij hebben nu twee maanden om zorg op poten te zetten.’

In een brief schat Bussemaker dat in de eerste helft van 2009 ongeveer tienduizend mensen zorg kwijraken door aflopende indicaties. Een ‘beperkt deel’ zal een beroep doen op gemeenten, denkt ze. Don is minder gerust. De overgangsperiode van een half jaar die de Tweede Kamer recent afdwong, is in zijn ogen ‘een doekje voor het bloeden’. ‘Er komt een overgangsperiode waarin dan maar moet blijken wat er gaat gebeuren. Dat noem ik onbehoorlijk bestuur. Je voert zoiets niet door zonder te weten wat de gevolgen zijn of zonder alternatieven te regelen.’

Don verwijt Bussemaker vanuit puur financiële motieven te handelen: ‘Ik zie geen verbinding tussen haar algemene visie op zorg en deze bezuiniging. Ze zegt de Awbz niet meer te kunnen betalen en bespaart zonder de fundamentele vragen te beantwoorden op welke zorg chronisch zieken en gehandicapten recht hebben. Ze beknibbelt een beetje hier, draait de schroeven daar aan, maar wat noodzakelijke zorg is in Bussemakers visie weten we niet.’