Arbeidsmigranten normaal gehuisvest en betaald

Regelmatig hoor of lees ik berichten in de media over slechte woon- en werkomstandigheden van arbeidsmigranten. De ontoelaatbaarheid van zulke situaties dringt pas echt tot je door, wanneer je als wethouder in je eigen gemeente geconfronteerd wordt met mensonwaardige toestanden en genoodzaakt bent om met toepassing van bestuursdwang maatregelen te nemen.

Gelukkig zijn dergelijke misstanden uitzonderlijk, maar ze brengen wel aan het licht dat veel zaken rond arbeidsmigranten niet goed geregeld zijn. Als bestuurder mag je daar de ogen niet voor sluiten.

Er wonen en werken enkele tienduizenden arbeidsmigranten in de regio Noord-Limburg. Steeds meer van hen willen zich hier voor langere tijd vestigen. Ze zijn onmisbaar voor de economie van deze regio en ze zijn een kans om de dorpen in deze regio vitaal te houden. Als wethouder zet ik me in voor een normale behandeling van de arbeidsmigranten: goede huisvesting en dezelfde arbeidsvoorwaarden als de andere arbeiders in Nederland. Soms vraagt dat om laveren tussen tegengestelde visies. Dat lukt als mensen naast hun visies oog houden voor de feiten.

Over wantoestanden worden we het in de politiek snel eens. Iedereen vindt dat die niet door de beugel kunnen. Maar hoe zit het met het huisvesten van arbeidsmigranten bij de agrariër op het erf of op campings? Daarover lopen de meningen uiteen. Sommigen zijn van mening dat dit zonder meer verboden moet worden. Het past niet meer in deze tijd, vinden ze. Anderen vinden dat er niets mis is met huisvesting op het erf of op de camping, als de woonomstandigheden maar voldoen aan de voorschriften. Dergelijke fundamenteel verschillende opvattingen kunnen je ongemakkelijk voor de voeten lopen, wanneer je als wethouder daden wil stellen om situaties te verbeteren. Soms schieten feiten te hulp.

Het eerste helpende feit is dat er heel veel arbeidsmigranten gehuisvest zijn op het erf of op de camping en dat er op korte termijn geen alternatieve passende woonvormen beschikbaar zijn. Als je het wonen op erf of camping al zou willen verbieden, dan kan dat niet op korte termijn. Het tweede helpende feit is dat ook voorstanders van huisvesting op erf en camping onderkennen dat steeds meer arbeidsmigranten geen seizoenarbeider meer zijn die enkele maanden hier verblijven; het gaat hoe langer hoe meer om arbeiders die jarenlang hier werken. En dan is huisvesting op het erf of de camping niet passend, vinden ook de voorstanders van dergelijke huisvestingsmogelijkheden. Voor kortverblijvers kan het, maar niet voor langverblijvers.

Vanuit deze feitelijke constateringen willen we als gemeente stimuleren en zo nodig faciliteren dat er in dorpen en wijken passende woonmogelijkheden komen voor woonurgente groepen, waaronder arbeidsmigranten. Om het tot stand komen van dergelijke alternatieven te bevorderen, ontmoedigen we het wonen op het erf. Bestaande rechten worden gerespecteerd via een ‘bedrijfsgebonden uitsterfconstructie’. Nieuwe huisvestingsmogelijkheden op het erf binden we aan een maximale duur van 5 jaar. We stimuleren dat er intussen alternatieve huisvestingsmogelijkheden komen, die meer comfort en privacy bieden tegen een huur die vergelijkbaar is met de huur die arbeidsmigranten momenteel voor een onderkomen op het erf of op de camping moeten betalen. Campings die meer dan 40 arbeidsmigranten huisvesten worden verplicht om naast de campinghuisvestingsmogelijkheid ook een aantoonbaar financieel belang te nemen in huisvestingsaccommodaties in dorp of wijk die geschikt zijn om langer in te wonen dan enkele maanden. Ook (groepen) agrariërs en bedrijven zouden dit samen kunnen doen.
 

Huisvesten van arbeidsmigranten in stacaravans op het erf was al verboden; we regelen nu dat dit binnen een termijn van 3 tot 5 jaar ook niet meer mag op de camping. Verder zijn de eisen waaraan bestaande en nieuwe woonaccommodaties moeten voldoen, verduidelijkt en verbeterd. En we hebben in de APV geregeld dat een exploitatievergunning aangevraagd moet worden. Daarmee hebben we een wettelijke basis om regels te stellen met betrekking tot zaken als toezicht, woonoppervlakte, aantal personen dat gehuisvest wordt, parkeergelegenheid. Intussen hebben we ook overleg met brancheorganisaties om hen aan te sporen en te helpen om in de eigen branche afspraken te maken over het in acht nemen van fatsoenlijke woon- en werkomstandigheden voor arbeidsmigranten.

Twee jaar geleden ging ik op carnavalszaterdag op bezoek bij een Pools gezin dat abominabel gehuisvest was in een versleten stacaravan. Nu gebruik ik de carnavalsperiode om me voor te bereiden op de behandeling van een reeks verbetervoorstellen waarover de gemeenteraad begin maart een besluit neemt. Als de raad instemt met deze voorstellen, geeft hij zichzelf ook de opdracht om de rug recht te houden bij Nimby- of zoals ze in Vlaanderen zeggen NIVEA-acties van burgers, die economisch gezien wel profiteren van de aanwezigheid van arbeidsmigranten, maar deze mensen Niet In Voor En Achtertuin willen hebben.

Raf Janssen 
Meer columns van Raf Janssen leest u hier.