'Anonieme hulp op afstand past niet bij gemeenten'
Dat vindt Sensoor, de organisatie die deze hulp al ruim 50 jaar aanbiedt. Per 1-1-2015 wordt het echter een gemeentelijke taak.
De nieuwe gemeentelijke taak om anonieme hulp op afstand te bieden voor inwoners past eigenlijk niet goed bij de gemeentegrenzen. Dat vindt Sensoor, sinds 1958 aanbieder van deze hulp. De vraag is ook of- gemeenten het voor elkaar krijgen om deze hulp goed op te zetten.
4 miljoen euro
Gemeenten krijgen vanaf 2015 in de nieuwe Wmo de taak deze anonieme hulp op afstand in te richten voor hun inwoners. In de vorm van hulpverlening, die nu nog vanuit provincies en de G4 betaald wordt, gaat zo’n 4 miljoen euro om. Daarvoor voeren vrijwilligers zo'n 250 duizend gesprekken per jaar. Voor een gemeente van 30 duizend inwoners komt dat neer op 7500 euro per jaar. Hoe gemeenten deze hulp gaan inrichten, is nog niet duidelijk. Gemeenten kunnen de hulp zelf invullen, maar meer logisch is een landelijk orgaan, vindt Sensoor.
Lastige taak
Of het gemeenten gaat lukken deze lastige taak succesvol - en voor relatief weinig geld - uit te voeren, is nog maar de vraag, vindt directeur Willemieke Ottevanger van Sensoor. ‘Gemeenten moeten 24 uur per dag, 7 dagen per week mensen klaar hebben zitten. En het is echt een heel lastige taak. De mensen die ons bellen willen anoniem en veilig hun verhaal kwijt. Ze worden te woord gestaan door getrainde vrijwilligers die een luisterend oor zijn en bij wijze van spreken een eindje met de mensen oplopen. De vrijwilligers moeten juist niet de professionele hulpverlener uithangen.’
Achterbuurvrouw
Eigenlijk past deze anonieme hulp niet binnen de gemeentegrenzen, vindt Sensoor, want het moet volledig anoniem. Want hoe kan anonimiteit gegarandeerd worden in bijvoorbeeld een kleine gemeente? Ottevanger: ‘Straks heb je je achterbuurvrouw aan de lijn.’ Tegelijkertijd is het voor een uitvoerende organisatie als Sensoor lastig om van alle verschillende gemeenten betaald te moeten krijgen. ‘Stel dat wij rekeningen moeten sturen naar alle gemeenten, en onderhandelen over prijzen en rapporteren, dan wordt het een gigantische bureaucratie.’ Daarnaast is het lastig om te controleren of een beller wel in de gemeente woont.
Meerjarig contract
Idealiter wordt de anonieme hulp op afstand weer landelijk uitgevoerd en betaald. Sensoor is daarvoor bezig met een organisatorische omslag. Ook wordt met de VNG gepraat over een voortzetting van de taken. ‘Maar daarvoor is het wel van belang dat we dan een meerjarig contract afsluiten’, aldus Ottevanger. In de vragenlijst die de VNG nu aan gemeenten stuurt is een contract van 1 jaar ook een optie. Maar dat zou echt een ramp zijn.’
Nieuwe Wmo
Sinds 1958 verzorgt Sensoor de taak van het bieden van anonieme hulp op afstand. Eerst met rijksmiddelen, later gefinancierd vanuit provincies en de G4. Maar hier is met het bestuursakkoord van 2011 een eind aan gekomen. Staatssecretaris Martin van Rijn (PvdA, VWS) heeft aangegeven dat de het bieden van anonieme hulp vanaf 2015 een gemeentelijke taak wordt, ondergebracht in de nieuwe Wmo.
VNG
De VNG meldt dat ze bezig is onder de leden te kijken of er behoefte is de anonieme hulp landelijk in te kopen. Daarnaast meldt een woordvoerder dat verschillende gemeenten inmiddels zelf een contract met Sensoor afgesloten hebben. Daarnaast wijst de VNG erop dat het ministerie van VWS nog niet heeft geregeld dat de bijbehorende middelen naar gemeenten gaan.
Anonieme hulp op afstand past uitstekend bij de gemeenten. Het is een logische keuze om de gemeenten verantwoordelijk te maken voor alle hulp in het kader van de Wmo, inclusief anonieme hulp op afstand. Sensoor pleit echter voor landelijke financiering om inhoudelijke en praktische redeneren.
Omdat hulp op afstand anoniem is, is het niet mogelijk om gemeenten te laten betalen naar gebruik. (lees, het aantal telefoontjes, mails en chatgesprekken afkomstig van inwoners uit 1 gemeente). Sensoor pleit daarom voor een landelijke afspraak rondom haar financiering. Samenwerking leidt tot kostenreductie en kwaliteitsverbetering en een grotere bereikbaarheid.
Sensoor is van mening dat anonieme hulp op afstand wél bij gemeenten pas maar schuurt met gemeentegrenzen, omdat de voorziening de gemeentegrenzen overstijgt. Momenteel wordt alles op alles gezet om Sensoor om te vormen tot een organisatie waar gemeenten goed mee kunnen samenwerken, dit met subsidie en op verzoek van VWS.
Voor informatie over de financiering verwijzen we graag naar de Beantwoording Kamervragen over Wmo 2015 (d.d. 23-04-2014)
Citaat beantwoording kamervragen
“In het wetsvoorstel Wmo 2015 wordt bij gemeenten expliciet een financiële en bestuurlijke verantwoordelijkheid voor een landelijk dekkend aanbod voor het telefonisch of elektronisch bieden van een luisterend oor, 24 uur per dag, neergelegd (artikel 2.2.4). Deze psychosociale hulp biedt persoonlijke aandacht en on-dersteuning bij levensvragen. Het is een laagdrempelige aanvulling op de bestaande professionele psychosociale hulp die al door gemeenten wordt geboden. Anonieme hulp op afstand sluit dus aan bij de sociale opdracht van gemeenten, zodat structureel budget beschikbaar is binnen de brede geldstroom voor de Wmo 2015. Vanwege het anonieme karakter is het niet mogelijk om het gebruik van deze vorm van hulpverlening door te berekenen aan gemeenten waar de gebruikers gevestigd zijn. Daarom – en om een landelijke dekking te kunnen garanderen- is samenwerking tussen gemeenten gewenst en doelmatig.”