Amsterdam wacht krimp organisatie

Het aantal ambtenaren in Amsterdam kan fors naar beneden. De plaatselijke PvdA ziet ruimte voor een bezuiniging van twintig miljoen euro. De hoofdstad telt volgens onderzoek van Binnenlands Bestuur (gepubliceerd in nummer 22) bijna twintig ambtenaren per duizend inwoners, ongeveer drie keer het landelijk gemiddelde. Alleen Rotterdam heeft er verhoudingsgewijs nog meer, blijkt uit gegevens verstrekt door de griffier van de raadscommissie die onderzoek doet naar de jaarrekening van Rotterdam.

Vice-voorzitter Michiel Mulder van de Amsterdamse PvdA diende direct na publicatie van de onderzoeksresultaten een voorstel in het ambtenarenapparaat af te slanken. ‘De cijfers geven aanleiding eens goed naar de taken en het aantal ambtenaren te kijken’, zegt hij. Door tegelijkertijd minder externe adviseurs in te schakelen, te snijden in het management, gemeentelijke diensten samen te voegen en minder scheutig periodieke loonsverhogingen toe te kennen, denkt Mulder in totaal twintig miljoen euro te kunnen bezuinigen. Er is een meerderheid voor het voorstel, omdat ook de VVD het plan steunt. De gemeenteraad buigt zich op 25 juni over het plan.

Als reactie op het onderzoek van Binnenlands Bestuur stuurde verantwoordelijk wethouder Marijke Vos de raad een brief waarin ze het relatief grote aantal ambtenaren per inwoner verklaart. ‘Onze gemeente is met bijna 750.000 inwoners de grootste van Nederland. Meer dan andere grote steden heeft Amsterdam een belangrijke toeristische aantrekkingskracht. Dit stelt hoge eisen aan bijvoorbeeld de openbare orde en veiligheid, het voorzieningenniveau en het beheer en gebruik van de openbare ruimte en groen’, stelt ze. Wat Amsterdam volgens Vos verder onderscheidt van andere steden, is de uitvoering van omvangrijke regionale taken, die voortvloeien uit de stadsregio, de veiligheidsregio, de haven, de GGD en het Afval Energie Bedrijf.

‘Kleinere gemeenten hebben dergelijke taken in meer of mindere mate uitbesteed, verzelfstandigd of geregionaliseerd. Deze gemeenten blijven de kosten dragen voor de uitvoering van deze wettelijke taken, ondanks dat zij geen onderdeel meer uitmaken van de gemeentelijke organisatie.’ Ze wijst erop dat door privatisering en verzelfstandigingen in Amsterdam het aantal medewerkers daalde van 21.835 in 2003 naar 15.925 in 2008. De wethouder Personeel en Organisatie stelt nadrukkelijk ‘zeer kritisch’ te blijven ten aanzien van de omvang van het ambtenarenapparaat. Het bestuur concentreert zich met name op het verminderen van het aantal leidinggevenden. Ook wordt bezien of activiteiten op afstand kunnen worden geplaatst. Vos laat niet na de raad erop te attenderen dat ook Rotterdam in verhouding een groter ambtenarenapparaat kent dan de overige gemeenten, ‘zelfs groter dan de gemeente Amsterdam’. ‘Voor Rotterdam is dit 24 ambtenaren per duizend inwoners, voor Amsterdam 20 per duizend inwoners.’

Voorlopig strekt het PvdA-plan zich niet uit over de stadsdelen, maar beperkt het zich tot de centrale stad. De PvdA wil een externe partij onderzoek laten doen naar de afslankmogelijkheden. ‘Eerder is dat door eigen mensen gedaan. Dat is de kalkoen vragen wat er met kerst op tafel moet komen’, aldus Mulder.

Formatieonderzoek

De opgave van Zoetermeer kwam te laat binnen. Zoetermeer telt 1063,94 fte. Per duizend inwoners komt Zoetermeer (circa 120 duizend inwoners) hiermee op 8,9 fte. Alkmaar, Almelo, Delft, Den Helder en Purmerend hebben geen gegevens doorgegeven. Rotterdam werkte evenmin mee, maar de griffier van de raadscommissie die onderzoek doet naar de jaarrekening van die gemeente was Binnenlands Bestuur behulpzaam. Hij becijferde op basis van het sociaal jaarverslag dat Rotterdam 20,6 ambtenaren per duizend inwoners telt. Daarmee streeft Rotterdam de hoofdstad dus voorbij.

*Bij Terneuzen zijn de leden van de vrijwillige brandweer meegeteld. Zonder hen komt het aantal fte per duizend inwoners op 8,6 uit.