Financiering acute jeugdzorg leidt tot problemen

Voor acute en crisishulp aan jongeren heeft de gemeente Amsterdam bijna 1,5 miljoen euro extra uitgetrokken. Daar wordt nog eens een half miljoen euro aan toegevoegd. Die rekening heeft de gemeente bij het ministerie van VWS neergelegd, maar krijgt tot nu toe nul op het rekest. Amsterdam laat het er niet bij zitten.

Problemen verergerd

‘We zien sinds eind vorig jaar dat de coronacrisis een enorme impact heeft op de psychische gezondheid van jonge mensen’, vertelt wethouder Simone Kukenheim (jeugdzorg, D66). ‘Het aantal jongeren met angst, depressies en eetstoornissen is door de coronacrisis enorm gestegen.’ De jongeren hadden er al aanleg voor en is corona de trigger om bijvoorbeeld depressief te worden, of jongeren hadden al eerder problemen die door corona zijn verergerd. ‘Er is nu veel vaker acute of crisishulp nodig. Daar willen we op inspelen.’

Water aan de lippen

Net zoals bijna alle gemeenten, heeft ook Amsterdam een financieel tekort op de jeugdzorg. Het tekort bedraagt 70 miljoen euro. De gemeente geeft jaarlijks zo’n 300 miljoen euro aan jeugdzorg uit (exclusief apparaatskosten), maar krijgt daarvoor 230 miljoen euro van het rijk. Toch heeft de gemeente een grote aanbieder, Levvel (kinder- en jeugdpsychiatrie, verbonden aan Amsterdam Universitaire Medische Centra) 1,4 miljoen euro gegeven om jongeren met acute problematiek te helpen. ‘We hebben dat voorgeschoten vanwege de acute coronaproblematiek, maar we proberen dat geld nu terug te krijgen van VWS. Tot nu toe hebben we geen enkele toezegging gekregen.’ Amsterdam voegt daar nog eens een half miljoen euro aan toe ‘want het water staat de jongeren nog steeds aan de lippen’, aldus Kukenheim.

Uit eigen zak

‘We betalen deze bedragen uit eigen zak. Omdat gemeenten in tegenstelling tot het rijk een sluitende begroting moeten opleveren en er geen sprake mag zijn van overschrijdingen, moeten we elders gaan bezuinigen.’ Sinds eind december is de gemeente met VWS in gesprek om het ingezette ‘noodgeld’ terug te krijgen. Eerst op ambtelijk en inmiddels ook bestuurlijk niveau. Omdat dit alles niets oplevert, wordt nu gewerkt aan een brief aan verantwoordelijk staatssecretaris Blokhuis (ChristenUnie). Kukenheim hoopt deze in G4-verband te kunnen sturen.

Geen oog voor

Op de vraag waarom VWS de boot afhoudt, moet de jeugdwethouder het antwoord schuldig blijven. Er loopt nu een arbitrage voor structureel extra geld voor de jeugdhulp. Donderdagmiddag is er ook voor het eerst na de verkiezingen weer een gesprek met Blokhuis en de VNG over incidentele middelen. ‘Maar daarnaast is er acuut geld nodig voor de jeugdzorg die in verband met corona moet worden gegeven.’ Daarvoor is vooralsnog geen oog voor, constateert ze tot haar spijt. ‘Terwijl het niet nieuw is voor het ministerie.’ 

Negatieve spiraal

De kosten voor acute en crisishulp aan jongeren zijn onderdeel van het brede gesprek over financiën met de VNG, laat een woordvoerder van VWS desgevraagd weten. Het ministerie ziet toenemende druk op de jeugd-ggz als gevolg van corona. Er is sprake van grote regionale verschillen. ‘In regio’s waar al knelpunten waren, bijvoorbeeld rond wachtlijsten voor specialistische hulp, worden deze nu groter en ontstaat een negatieve spiraal: door lange wachtlijsten ontstaan meer crisissituaties. Door de groei in crisissituaties ontstaan er vervolgens knelpunten in capaciteit voor behandelingen. Hierdoor groeien de wachtlijsten verder.’

Regionale oplossingen 

Het ministerie vindt het belangrijk dat gemeenten en aanbieders regionaal tot oplossingen komen. ‘We hebben het Ondersteuningsteam Zorg voor de Jeugd gevraagd om regio’s hierbij te ondersteunen’, aldus de woordvoerder. Daarnaast is het kabinet met gemeenten in overleg over zowel de structurele financiële problemen als de problemen op de korte termijn.