Als er niet over wordt gesproken, is het er niet

Haar verhaal heeft mij diep geraakt. Met confronterende beelden legt zij de dilemma’s bloot die aan de orde zijn bij deze zeer ingewikkelde problematiek. Want hoe help je een ouder die iedere vorm van hulp afwijst? Terwijl tegelijkertijd de kinderen slachtoffer zijn van de ziekte van hun moeder? Een lastige vraag, erkent Sophie ook zelf. Veel kinderen van ouders met psychiatrische problematiek blijven ongelofelijk loyaal naar hun ouders. Ze doen zo gewoon mogelijk om maar geen problemen te veroorzaken. En de ouders zelf doen dat ook, uit liefde voor hun kinderen, en uit angst hun kinderen te verliezen. De nabije omgeving voelt dat er iets niet klopt, maar onderneemt vaak geen actie. ‘Als er niet over gesproken wordt, is het er niet,’ verwoordt Sophie deze houding.

Tijdens het congres werd onderkend dat ook vaak handelingsverlegenheid van professionals ten grondslag ligt aan het feit dat dit verborgen verdriet blijft voortduren. Want welke rol hebben huisartsen, onderwijzers, maatschappelijk werkers en andere mensen die een rol spelen in het leven van deze ouders en hun kinderen? Waar liggen de grenzen van het in tact laten van autonome beslissingen van volwassen mensen? Mag een psychiater als behandelend arts van een ouder met een ernstig psychiatrische ziekte zich blijven beroepen op geheimhouding?

Voor de bezoekers tijdens het congres –waaronder veel hulpverleners, beleidsmedewerkers Jeugd van gemeenten, kinderpsychiaters en wijkteamleden, was het antwoord op deze laatste vraag unaniem: nee. Als er kinderen in het spel zijn, moeten psychiaters net als familie, huisarts en onderwijzer, hun verantwoordelijkheid nemen. Geheimhouding is niet heilig. Erik Gerritsen schreef er een aantal jaren geleden ook een column over. 

Met Sophie gaat het overigens goed, vertelde zij. Helaas geldt dat niet voor vele andere kinderen die zich in deze kwetsbare situatie bevinden. Natuurlijk hebben wij haar ook gevraagd wat haar als kind in deze situatie geholpen zou hebben. Haar antwoord was even ontluisterend als simpel: ‘Niemand heeft me ooit gevraagd hoe het met mij ging. En juist daar had ik zo’n behoefte aan.’ Als er niet over gesproken wordt, is het er niet.

Annette Roeters
Meer columns van Annette Roeters leest u hier.