Afspraken jeugdzorg zijn ‘te vrijblijvend’

Gemeenten moeten in regionaal verband een visie op het jeugdbeleid opstellen. Die moet door de betrokken gemeenteraden worden vastgesteld. De regiovisies moeten in overleg met onder meer aanbieders en professionals worden opgesteld. Er moeten meerjarige contracten worden gesloten.

Niet ver genoeg

Dit zijn enkele onderdelen uit de Norm van Opdrachtgeverschap (NvO) waarmee gemeentekoepel VNG antwoord geeft op het voornemen van het kabinet een stelselwijziging in de jeugdzorg door te voeren. De jeugdbranches vinden de voorstellen van de VNG te vrijblijvend en niet ver genoeg gaan. Zij roepen kabinet en de Kamer op er ‘een schepje bovenop’ te doen.

Zelfregulering

‘Met deze NvO nemen we als gemeenten onze verantwoordelijkheid om regionale samenwerking te verbeteren en het opdrachtgeverschap te versterken, met het oog op een goed functionerend zorglandschap’, aldus het VNG-bestuur in zijn voorstel aan de leden. Het VNG-voorstel gaat minder ver dan de plannen van het kabinet, erkent de VNG. Het VNG-bestuur stelt met de NvO aan ‘zelfregulering’ wordt gedaan, wat in de ogen van het bestuur beter is voor het draagvlak en effectiviteit dan ‘gedetailleerde wettelijke aanscherping’. De VNG hamert er nogmaals op dat structureel meer geld voor de jeugdzorg nodig is. Gemeenten willen ook meer kunnen sturen op de reikwijdte van de jeugdhulpplicht.

Geschillencommissie

Via de Norm van Opdrachtgeverschap spreken gemeenten collectief af aan welke randvoorwaarden regionale samenwerking minimaal moet voldoen. Elke regio moet een eigen visie op het jeugdbeleid maken. Regio’s moeten een niet vrijblijvende governance kiezen. Ze moeten aangeven hoe ze weinig voorkomende of specialistische functies borgen en welke bovenregionale afspraken ze daarvoor maken. Ook moeten afspraken worden gemaakt over de continuïteit van jeugdbescherming en jeugdreclassering. Tevens moet aan administratieve lastenverlichting worden gewerkt. Gemeenten sluiten contracten af van minimaal drie jaar. Er moet een onafhankelijke geschilbeslechtingscommissie komen waar gemeenten en regio’s bij onderlinge meningsverschillen over de toepassing van de NvO hun geschil kunnen voorleggen. Na vaststelling door de ALV van de NvO hebben gemeenten een jaar de tijd de regiovisie voor jeugd op te stellen.

Boterzacht

‘Het zijn goede intenties, maar er zijn toch te weinig garanties dat ze ook gerealiseerd worden’, stelt Hans Spigt, voorzitter van de Branches Gespecialiseerde Zorg voor Jeugd (BGZJ) in een reactie op de plannen van de VNG. ‘De bovenregionale samenwerking is nog steeds te vrijblijvend en zonder harde financiële afspraken zijn de nieuwe regiovisies boterzacht.’ De jeugdbranches vragen de landelijke politiek om aanvullende maatregelen ‘om het ontwrichte jeugdstelsel nu in één keer goed te repareren en dus een schepje bovenop de voorstellen van de VNG te doen’.

Grote risico’s

De in de ogen van jeugdbranches te vrijblijvend geregelde bovenregionale samenwerking in de NvO levert grote risico’s op voor bovenregionale aanbieders. Naast de regiovisies moeten harde financiële afspraken op regionaal en bovenregionaal niveau gemaakt. ‘Gezamenlijke beleidsvisies zonder financiële afspraken leiden tot een papierwinkel die niets bijdraagt aan betere jeugdzorg’, aldus Spigt. De jeugdbranches willen een steviger rol voor de Jeugdautoriteit. Die zou onder meer de regiovisies moeten toetsen, geschillen voorkomen en beslechten en toezien op faire tarieven.

Gemeenten worden via een digitale ledenraadpleging gevraagd met de NvO in te stemmen. Zij kunnen tot 5 juni amendementen op het voorstel van het VNG-bestuur. Als het bestuur het amendement niet overneemt wordt het bestuursvoorstel en het geamendeerde bestuursvoorstel voorgelegd. Gemeenten kunnen tot 26 juni over de voorstellen stemmen.