'Gemeentelijk schuldenbewind kan bij algemeen belang’
Meerdere gemeenten willen beschermingsbewind zelf gaan aanbieden om de stijgende kosten van de bijzondere bijstand beheersbaar te maken en problemen met malafide bewindvoerders aan te pakken. Om te voorkomen dat dit schuurt met de Wet markt en overheid, doen gemeenten er goed aan het beschermingsbewind aanmerken als activiteit in het algemeen belang.
Meerdere gemeenten willen beschermingsbewind zelf gaan aanbieden om de stijgende kosten van de bijzondere bijstand beheersbaar te maken en problemen met malafide bewindvoerders aan te pakken. Als gemeenten het beschermingsbewind aanmerken als activiteit in het algemeen belang, handelen zij niet in strijd met de Wet markt en overheid
Afwijzing ACM
Dat blijkt uit een recente uitspraak van de ACM. Een verzoek van bewindvoerders aan de Autoriteit Consument en Markt (ACM) om op basis van de Wet markt en overheid handhavend op te treden tegen de gemeente Groningen is door de ACM afgewezen. Groningen heeft het beschermingsbewind sinds 1 maart in eigen handen genomen, wat volgens de bewindvoerders oneerlijke concurrentie is, en dus strijdig met de Wet markt en overheid.
Algemeen belang-besluit gemeenteraad
Die wet kan volgens de ACM echter niet worden toegepast als het gaat om economische activiteiten die in het algemeen belang worden uitgevoerd door de overheid. De Groningse gemeenteraad nam in 2014 een zogeheten algemeen belang-besluit met betrekking tot onder meer het beschermingsbewind. Een ACM-woordvoerder wil niet ingaan op eventuele andere gerechtelijke remedies voor de bewindvoerders. ‘Wel kan er bij het nemen van een algemeen belang-besluit door een gemeenteraad nog bezwaar worden gemaakt bij de desbetreffende gemeente’, aldus de woordvoerder van de ACM.
Bezwaar
Een woordvoerder van de gemeente Groningen laat weten dat met deze uitspraak van de ACM het belangrijkste struikelblok is gepasseerd. ‘Wij zijn in goed overleg met de bewindvoerders in onze gemeente en verwachten ook geen overige gerechtelijke procedures meer’, aldus de woordvoerder. Navraag bij het Landelijk Overleg van Bewindvoerders, Curatoren en Mentoren (LOBCM), een van de partijen die het geschil met de gemeente Groningen bij de ACM neerlegden, leert echter dat de bewindvoerders het er niet bij laten zitten. ‘Wij zijn teleurgesteld in het oordeel van de ACM en gaan daar bezwaar tegen aantekenen’, laat LOBCM-voorzitter Olaf Knaap weten.
‘Kostenbesparing alleen op papier’
‘Wij vinden dat de gemeente Groningen op deze manier misbruik maakt van de Wet markt en overheid. Private bewindvoerders in Groningen hebben door het gemeentelijk beleid geen broodwinning meer en bovendien levert het de gemeente Groningen alleen maar op papier een kostenbesparing op.’ Knaap laat weten dat de LOBCM de zaak aan de rechter wil gaan voorleggen als het bezwaar bij de ACM niet tot het gewenste resultaat leidt.
Pilot Deventer
De uitspraak heeft geen gevolgen voor de experimenten met het beschermingsbewind in de gemeente Deventer. Deventer werd vorig jaar teruggefloten door de ACM toen zij van plan was alleen nog bijzondere bijstand te verlenen aan klanten van bewindvoerders als dat bewind door het gemeentelijk BAD (Budget Adviesbureau Deventer) werd uitgevoerd. Daarop kwam de gemeente met een ander plan; de bijzondere bijstand voor vergoeding van beschermingsbewind werd vastgesteld op het prijsniveau van het beschermingsbewind door het BAD, ook als een cliënt bij een commerciële bewindvoerder zit. Daarover is nu bij wijze van pilot een proefproces gaande. Volgens een woordvoerder van de gemeente Deventer is de uitspraak van de ACM in de Groningse zaak geen aanleiding om ook in Deventer de bewindvoering als activiteit in het algemeen belang aan te merken. ‘Dat proefproces is in een voorbereidende fase en we willen dat niet verstoren’, aldus de woordvoerder.
Reacties: 2
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Juist de onafhankelijkheid van de beslissing door de rechtbank waarborgt de burger tegen potentiële belangenverstrengeling van de gemeente of verschil in recht op toegang tot bewind. Iedere gemeente kan namelijk haar eigen beleid opstellen. Toetsing door de Rechtbank is landelijk gelijk en onafhankelijk van de budgetten die gemeenten beschikbaar hebben.
Zoals u opmerkt wil de gemeente de volledige controle en zeggenschap krijgen. De vraag komt op hoe de gemeente de functiescheiding waarborgt en hoe potentiële belangenverstrengeling wordt voorkomen. Een bewindvoerder is immers verplicht voor de belangen van de onderbewindgestelde op te komen. Dit wordt lastig wanneer de gemeente (in de meeste gevallen) naast bewindvoerder ook andere rollen heeft. De gemeente is vaak de uitkeringsverstrekker, de schuldeiser (i.v.m. achterstanden bij gemeentelijke belastingen of terugvordering uitkering) en tevens de schuldhulpverlener (in het minnelijk traject). In haar rol als schuldhulpverlener is de gemeente verplicht de belangen van de schuldeiser en de schuldenaar in gelijke mate te behartigen.
Het is een feit dat instanties (ook publieke en wijkteams) de afgelopen jaren cliënten hebben doorverwezen naar bewindvoering, juist omdat de drempels en toelatingseisen voor de reguliere schuldhulpverlening door de gemeente (te) hoog gelegd worden.
De gemeente Groningen gaat totaal voorbij aan de wens van cliënten die reeds onder bewind staan, een goede vertrouwensband met hun bewindvoerder hebben opgebouwd en een stabiel traject draaien. Om “kosten te besparen” verplicht de gemeente deze mensen een verzoek in te dienen bij de rechtbank om over te stappen naar het gemeentelijk apparaat. Extra administratieve rompslomp, stress voor de betrokkene, nieuwe intake/kennismakingsgesprekken, nieuw personeel, extra overhead. Er is op geen enkele manier inzichtelijk gemaakt dat dit de gemeente kosten bespaart.
De insteek dat hulpvragende burgers een kostenpost zijn waarop moet worden bezuinigd geeft de negatieve benadering van de doelgroep door de gemeente aan.
Beter zou er gekeken kunnen worden naar een efficiënte vorm van samenwerking tussen de gemeente en bewindvoerders.