Abvakabo: overheid misbruikt rol wetgever
Met het schrappen van de overlegvereiste met de vakbonden, ook op provinciaal en gemeentelijk niveau, misbruikt de overheid haar machtspositie, aldus Abvakabo FNV.
Door het schrappen van de overlegvereiste met de vakbonden bij ingrijpende wijzigingen in ambtenarenwetgeving maakt werkgever overheid misbruik van haar positie als wetgever. Dat vindt Abvakabo FNV.
Overlegvereiste
In het aangepaste wetsvoorstel Normalisering Ambtelijke Rechtspositie van initiatiefnemers Fatma Koser Kaya (D66) en Eddy van Hijum (CDA) is de overlegvereiste met de vakbond nog verder doorgevoerd dan in het oorspronkelijke voorstel. Vakbondsbestuurder Ruud Kuin wijst erop dat zij nu ook ingrijpen in de gemeentelijke en provinciale verordening waarin het overlegprotocol is verankerd. Eerst werd alleen ingegrepen op landelijk niveau. ‘Met een pennenstreek wordt dit even veranderd.’
Buitenspel
Kuin is geen jurist, maar het lijkt hem heel merkwaardig dat zoiets zomaar kan. De overheid is naast werkgever, ook wetgever. De Abvakabo herinnert eraan dat om te voorkomen dat de overheid misbruik maakt van deze machtspositie, zo’n twintig jaar geleden is vastgelegd dat de werkgever niet zonder overleg met de vakbonden de Ambtenarenwet en daarop gebaseerde regelgeving (zoals ambtenaren-cao’s) kan wijzigen. D66 en CDA willen deze afspraken schrappen. ‘Met terugwerkende kracht. Normaal is een wetsvoorstel van kracht als het is aangenomen, maar nu mogen we ook niet gedurende de behandeling van het wetsvoorstel overleggen. De vakbond wordt buitenspel gezet.’
Bijzonder
Minister Spies wil pas uitspraken doen als het voorstel door beide Kamers is. Voor de bonden is dat te laat, aangezien ze dan geen invloed meer hebben op het besluit. Abvakabo wil nu via de rechter een overleg afdwingen met de minister. ‘Het is een zeer bijzonder rechtszaak, maar we denken dat we sterk staan. In een brief uit 1995 van de toenmalige minister staat dat de overlegvereiste ook aan de orde is bij de totstandkoming van formele wetgeving. En nu zien ambtenaren hun rechtspositie ook nog eens aanzienlijk verslechteren.’
Respectloos
Volgens Abvakabo en de andere bonden draaien D66, CDA en minister Spies de arbeidsverhoudingen honderd jaar terug. ‘Er is altijd een vorm van overleg geweest, maar nu gaat de overheid eenzijdig de rechtspositie van ambtenaren veranderen.’Kuin verwacht dat de minister tot inkeer komt.’We willen overleg gericht op het bereiken van overeenstemming, zoals in elk welvarend land. De minister verschuilt zich nu achter de twee Kamerleden, maar straks moet zij de wet uitvoeren en dan is ze medeverantwoordelijk.’ De vakbond accepteert niet dat zonder overleg met werknemers zo diep wordt ingegrepen. ‘Dit is een ultieme uiting van een respectloze behandeling door de overheid. Er staan 10.000 banen op het spel. Dit leeft heel erg onder de leden. We stappen nu naar de rechter, maar ter zijner tijd zijn ook andere wegen begaanbaar.’
Reacties: 8
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Vaste patronen in de geschiedenis. In tijden van crisis grijpt de rat zijn kans en vraagt de grijze muis ten dans. Wordt geen grijze muis!
De minister is dan wel verantwoordelijk, maar het beleid wordt uitgedacht en bedacht door AMBTENAREN.
Wie is de Judas onder ons?
Ik denk dat de actiebereidheid binnenkort veel groter is dan de politici inschatten. Veel ambtenaren zijn het zat om als kop van jut te fungeren. Wel wil ik erbij aantekenen dat stakingen een oldschool middel is. De politie doet het slimmer door overtredingen niet meer te bekeuren en oude vrouwtjes de kruising over te helpen. Voor veel ambtenaren is dat ook best te doen. Stiptheidsacties, geen overwerk meer doen, avondvergaderingen laten schieten, geen haast maken met spoedstukken, de tijd nemen voor een goed gesprek met een burger in plaats van het minimum aantal minuten die de manager berekend heeft enzovoorts. En allemaal een kaartje sturen naar mw. Spies natuurlijk met de groeten uit jouw provincie c.q. gemeente.
Geachte leden van de commissie,
Laat ik beginnen met de constatering (vrij naar de ouders van Dik Trom): “De ambtelijke status is een bijzondere en dat is het”. Dat begrijp ik uit de Initiatiefwet; de reactie van de Raad van State; het ROP-advies; de brief van min. BZK van 30-10-2008 en recent in een artikel in Praktijk van april 2011 van Prof. mr. L.C.J. Sprengers.
Ondernemingsraden zijn gewend gevraagd en zo nodig ongevraagd advies te geven. Het Platform Rijk Ondernemingsraden heeft zich nog geen eensluidende mening over dit nieu-we voorstel. De aandacht gaat op dit moment meer uit naar de stevige taakstelling die we voor de boeg hebben.
Wel bestaan er bij het PRO een aantal vragen en kanttekeningen die ik met u wil delen.
- Lost een tweezijdige aanstelling nu het probleem op, voor zover er al sprake is van een probleem?
- Hoe verhoudt deze initiatiefwet zich tot het politiek primaat waar de medezeggenschap van het Rijk mee wordt geconfronteerd?
- Hoe behouden we de beroepscode en –trots van de publieke dienaar?
- Hoe behouden we de ambtelijke autonomie en borgen we de onafhankelijkheid om namens de overheid op te treden naar burgers?
- Hoe zorgen we voor voldoende bescherming van de ambtenaar die optreedt?
- Is er een degelijke kosten/baten analyse is noodzakelijk
- De relatie overheid- burger moet verbeteren, maar onduidelijk is of dat verandert door de rechtspositie aan te pakken.
In de publiciteit is nogal eens sprake van een initiatiefwet die gaat over afschaffen van de ambtelijke status. Uit de stukken begrijp ik dat die status moet blijven, met alle zinnige en onzinnige plichten, en dat het alleen gaat om een tweezijdig arbeidscontract i.p.v. een eenzijdige arbeidsovereenkomst. Verder dat in de zijlijn mede daardoor allerlei mogelijkhe-den van beroep en bezwaar van tafel worden geveegd.
De rechtsbescherming van de ambtenaar biedt een goede mogelijkheid, en niet meer dan dat, om je niet alleen teweer te stellen tegen politieke willekeur, maar ook tegen ambtelij-ke willekeur. Uit de aard van de functie als ambtenaar kan het nodig zijn, in geval van een dergelijke willekeur, je tegen je eigen leiding of vanwege vermeende fraude of onterechte bevoordeling etc., te weer te kunnen stellen.
Een mondjesmaat (zie jaarverslagen rijk) of slecht uitgevoerde P-cyclus, slecht voorbereide reorganisaties etc. leiden tot procedures. De memorie van toelichting (p. 12 onderste aan-dachtsstreepje) suggereert dat de mogelijkheid om overal bezwaar en beroep tegen aan te tekenen leidt tot een matige P-cyclus. Dat kwaliteitsprobleem lost een tweezijdig arbeids-contract niet op.
De rijksoverheid werkt nu aan een kwaliteitsslag op Personeelsgebied. Leg die verbetering niet stil door veel tijd en energie te steken in iets waarvan het nog maar de vraag is of dit daar een bijdrage aan levert.
Een andere klacht is dat “procedures heel lang voortslepen”. Misschien is wat sinds kort geldt voor aanvragen (geen bericht is: u krijgt een vergunning) ook hier toepasbaar en zullen er daardoor sneller uitspraken volgen.
In de verschillende stukken is sprake van een al dan niet complete kosten/baten analyse. Vanuit de Medezeggenschap is het een goede gewoonte om de bestuurder er op te wijzen dat een sluitende (in plaats van politiek wenselijke) business case van essentieel belang is om een voorgenomen besluit aan de medezeggenschap te onderbouwen. Het zou de Twee-de Kamer sieren als zij de complete kosten en baten in kaart brengt alvorens dit Initiatief in behandeling te nemen.
Als ik het goed begrijp is Initiatiefwet slechts een kaderbesluit en krijgt het kabinet, als de Staten-Generaal het Initiatief overneemt, vervolgens de opdracht om alle andere van toe-passing zijnde wetten aan te passen. In het kaderbesluit staat al wel dat ARAR, BBRA etc. met het aannemen van deze wet van tafel zijn geveegd (artikel I, onderdeel C, memorie van Toelichting, pag. 30). Als ARAR van tafel gaat is daarmee ook het basis Sociaal Flanke-rend Beleid (uitspraak DG OBR) van het rijk van tafel. Gezien de lopende onderhandeling over de opvolging van het SFB 2008-2012, houd ik mijn hart vast als ik lees dat iets ver-dwijnt terwijl er nog niets voor terug is gekomen.
De grenzen voor wie er nu wel en niet onder de voorgestelde aanpassing vallen lijken ge-zien de reacties uit verschillende hoeken ook nog niet scherp. Als het alleen gaat om een groep die je moet beschermen tegen politieke willekeur dan is de lijst zeker niet compleet.
Als de Staten-Generaal kiest voor een hybride systeem, betekent dit dat de administratieve lasten voor de overheid eerder toe dan afnemen. Immers er bestaan dan meerdere syste-men van aanstelling, ontslag en rechtspraak naast elkaar. Het is de vraag of dat bijdraagt aan de opdracht voor de overheid om efficiënt en doelgericht te werken.
Tot slot
Het Initiatief wetsvoorstel brengt de eenzijdige aanstelling (tewerkstelling) naar de markt van tweezijdig arbeidscontract. Daarbij gaat men er vanuit dat dat systeem perfect is. Het zou beter zijn om het beste van beiden te verenigen.
Ik geloof niet dat zolang politieke partijen rondom verkiezingen zich uitleven in ambtena-ren bashing een wetswijziging als deze bijdraagt aan een beter imago van de ambtenaar. Daarbij plaats ik wel de kanttekening dat DE ambtenaar net als DE Nederlander niet be-staat.
Ipe van der Deen
voorzitter Platform Rijk Ondernemingsraden