Bijna 200 gemeenten hebben kliklijnen bijstandsfraude

Het aantal kliklijnen in Nederland blijft stijgen. Bijna tweehonderd Nederlandse gemeenten hebben nu een meldpunt waar burgers, desgewenst anoniem, kunnen doorgeven dat ze een ander persoon verdenken van bijstandsfraude, blijkt uit onderzoek van BNR.

Tips

De meldpunten bieden vaak meerdere mogelijkheden om de vermoedens van fraude te melden. In vrijwel alle gevallen gaat het om een telefoonnummer dat kan worden gebeld en een formulier dat online kan worden ingevuld. Burgers wordt meestal gevraagd om zoveel mogelijk informatie door te geven over de persoon die ze verdenken van fraude, zoals het woonadres en het kenteken van een auto. Veel meldpunten geven ook tips over het herkennen van bijstandsfraude.

Sociale diensten

Momenteel maken 196 Nederlandse gemeenten gebruik van een dergelijk kliklijnen. Dat zijn er 47 meer dan twee jaar geleden. Niet elke gemeente heeft zelf een afzonderlijk meldpunt in beheer. Er wordt door een flink aantal gemeenten samengewerkt via een gezamenlijke sociale dienst. Inwoners van de samenwerkende gemeenten, kunnen in dat geval hun vermoedens kenbaar maken via meldpunten van deze sociale diensten. Dat is bijvoorbeeld het geval in de Drechtsteden en in West-Brabant.

Boete

Wanneer iemand op bijstandsfraude wordt betrapt, dan moet diegene het onterecht ontvangen bedrag terugbetalen. Meestal volgt daarnaast een boete. In de meeste gevallen gaat het om het verzwijgen van  vermogen, bijverdienen zonder dit op te geven, of samenwonen, terwijl is opgegeven dat iemand alleen woont. Bijstandsgerechtigden hebben een inlichtingenplicht, die inhoudt dat iemand de gemeente moet informeren over alles wat van belang kan zijn voor het recht op de uitkering. Ook het niet melden van kleine giften, kan als schending van de inlichtingenplicht worden gezien. In 2019 meldden gemeenten overtredingen van de inlichtingenplicht bij zeven procent van hun bijstandsbestand . Het totale aantal bijstandsontvangers tot de AOW-leeftijd bedroeg toen 413.000, wat betekent dat 29.000 mensen de inlichtingenplicht zouden hebben geschonden.

Wantrouwen

Dat burgers via steeds meer meldpunten worden aangespoord om anderen aan te geven voor vermoedelijke bijstandsfraude, baart deskundigen zorgen. Beate Volker, hoogleraar sociologie aan de Universiteit van Amsterdam, kan het wantrouwen tussen burgers veroorzaken. 'Voor de sociale cohesie is dit niet wenselijk. Het is niet wenselijk dat een burger de rol overneemt van de overheid. Dat iemand zich realiseert dat een buurtgenoot hem heeft aangegeven, dat is wel echt verwoestend voor sociaal vertrouwen. En we hebben vertrouwen en cohesie in buurten nodig', zegt ze tegen BNR.