Voorschool mist 20 tot 25 procent van doelgroep

Rotterdam loopt voorop bij het in elkaar schuiven van gesubsidieerde peuterspeelzalen en commerciële kinderopvang. Maar dat beleid pakt averechts uit. In de moeilijkste wijken van de stad loopt het aantal aanmeldingen voor de voorschool terug.

Ontwikkelingsachterstanden moeten zo vroeg mogelijk worden aangepakt, want kinderen die met een achterstand aan de basisschool beginnen, raken daarna alleen maar verder achterop, blijkt uit onderzoek. Daarom krijgen gemeenten een budget om risicokinderen voor- en vroegschoolse educatie (VVE) te bieden. De afgelopen jaren is al 100 miljoen euro per jaar extra geïnvesteerd. Die ‘kwaliteitsimpuls’ ging naar de 37 grootste gemeenten. Om achterstandspeuters in kleinere gemeenten ook de gelegenheid te geven naar een goede voorschool te gaan, verhoogt het kabinet het gemeentelijk achterstandenbudget met nog eens 170 miljoen euro. Daardoor is er vanaf 2020 486 miljoen euro per jaar te verdelen. Daarbij staat Rotterdam vooraan. De gemeente ontvangt het hoogste budget, ruim 55 miljoen euro per jaar. Dat is 11,4 procent van beschikbare middelen, terwijl nog geen 4 procent van de Nederlandse bevolking in Rotterdam woont.

Verschil maken
Tweejarigen blijken na vier jaar VVE de helft van hun achterstand te hebben ingelopen. Vrijwel alle 70 locaties van De Rotterdamse Peuterschool zijn ondergebracht bij een basisschool en dat is niet voor niets. Peuter & Co – de stichting die bijna 2.600 Rotterdamse kinderen voorschoolse educatie biedt –  hecht grote waarde aan het creëren van een doorgaande leerlijn voor kinderen van 2 tot 6 jaar. ‘Wij hebben peuters maar anderhalf jaar twaalf uurtjes per week onder onze hoede. In die tijd kunnen we niet het verschil maken’, stelt directeur Heinz Schiller. ‘Daarom werken we intensief samen met basisscholen. We willen een echte voorschool zijn.’

Terugloop
De medewerkers van de Rotterdamse peuterschool doen volgens directeur Schiller elke dag ‘hun stinkende best’ om achterstandskinderen ontwikkelingskansen te bieden. Dat levert ook positieve rapporten op van de Onderwijsinspectie en de GGD. Daarom is het zuur dat het aantal aanmeldingen terugloopt.

Heinz Schiller wijt de terugloop aan het in elkaar schuiven van gesubsidieerde peuterspeelzalen en commerciële kinderopvang die sinds 1 januari landelijk verplicht is, maar waarmee Rotterdam voorop loopt. Vanuit de wens kinderen van werkende ouders en achterstandskinderen samen te laten spelen en leren en álle peuters ‘een vliegende start’ te geven. Daarom hebben alle Rotterdamse peuters, kansarm én kansrijk, sinds september 2016 recht op twee dagdelen per week opvang tegen ‘een geringe, inkomensafhankelijke vergoeding’. Kinderen met een VVE-indicatie krijgen twee gratis dagdelen extra.

Schuldenproblematiek
Het is goed bedoeld, vindt Schiller, maar het betekent in de praktijk dat alle ouders voor de eerste twee dagdelen een inkomensafhankelijke bijdrage moeten betalen. Ouders in de laagste inkomenscategorie betalen 0,45 cent per uur, wat neerkomt op 10,80 per maand. Ouders die allebei werken en wat meer verdienen dan het minimum, betalen een hoger tarief, maar kunnen een kinderopvangtoeslag aanvragen bij de Belastingdienst. Medewerkers van Peuter & Co kunnen daarbij helpen maar dan moeten ouders naar het hoofdkantoor komen en dat vinden ze snel te veel rompslomp. ‘Wij zitten in wijken waar de schuldenproblematiek groot is en waar veel laaggeletterden wonen. Die mensen zien er tegenop om hun hele doopceel lichten om hun kind te kunnen inschrijven voor de peuterschool. Ze hebben wel iets anders aan hun hoofd’, weet Heinz Schiller.

Dramatisch
Heinz Schiller hoopt dat het nieuwe gemeentebestuur van Rotterdam terugkeert naar de oude situatie waarin kinderen met een VVE-indicatie vijf dagdelen per week vrijwel gratis naar de voorschool konden en dat er wat geld overblijft voor het uitbouwen van de ouderbetrokkenheid. ‘Wij zouden deze ouders graag een keer per week thuis bezoeken om ze te begeleiden in het stimuleren van de ontwikkeling van hun kind.’

Voor het bestrijden van achterstanden heb je gericht beleid nodig, stelt hij. ‘We moeten drempels slechten in plaats van barrières opwerpen, zoals nu gebeurt. Daardoor missen we in de moeilijkste wijken van Rotterdam 20 tot 25 procent van de doelgroep. Dat is dramatisch. Nee, het is schandalig.’

Lees het volledige interview in Binnenlands Bestuur nr. 11 van deze week (inlog)