‘Zuur voor gemeenten die al bij Gazprom weg waren’
De Nederlandse overheden die nog een contract bij Gazprom Germania hadden, hebben geluk met de Duitse overname van het Russische bedrijf.
Per 1 januari 2023 moesten ook de laatste overheden en publieke instellingen die nog een contract hadden bij Gazprom weg zijn bij het Russische gasbedrijf. Dat was het dwingende besluit van minister Jetten van Economie en Klimaat, op basis van de Europese sancties tegen Rusland. Maar nu is dat besluit niet langer nodig: Duitsland heeft Gazprom Germania genationaliseerd nadat de Europese Commissie hier afgelopen weekend het groene licht voor had gegeven.
SEFE
Afgelopen april al was dochteronderneming Gazprom Germania onder curatele gesteld door de Duitse toezichter Bundesnetzagentur. Het bedrijf was toen omgedoopt tot SEFE (Securing Energy for Europe). Ondanks die verandering hield minister Jetten vol dat Nederlandse overheden hun contracten met SEFE, zoals het bedrijf inmiddels heette, moesten opzeggen.
'Al in het begin heb ik gezegd dat het niet verstandig was om gemeenten hiertoe te dwingen', reageert Machiel Mulder, hoogleraar Energie-Economie in Groningen. 'De overheden hadden een goedkoop contact bij Gazprom en zouden na de opzegging heel duur moeten inkopen op de groothandelsmarkt, en dan opnieuw bij Gazprom. Dat was alleen gunstig voor Gazprom zelf, niet voor gemeenten. Nederland heeft heel lang volgehouden dat de overheden bij het bedrijf weg moesten, ondanks dat ze steeds meer ging begrijpen dat dat niet verstandig was. Nu SEFE is genationaliseerd mogen de gemeenten die nu nog een contract hadden lopen alsnog blijven. Volgens mij waren al diverse overheden opgestapt onder druk van het ministerie van Economische Zaken. Zij hebben dus een nieuw gascontract afgesloten tegen een veel hogere prijs. Dat was onnodig, ook los van de nationalisering. Dit is wel zuur voor die gemeenten die al waren overgestapt.'
Gazprom had ook het beheer over een gasopslag bij Alkmaar, toch?
'Dat klopt. Gazprom heeft heel veel dochterbedrijven in Europa, wel stuk een stuk of twintig, dertig. Gazprom heeft het zogenaamde kussengas, de onderste laag gas die de druk geeft in de gasopslag. Omdat Gazprom dat ooit heeft geleverd, had Gazprom het recht om veertig procent van de gasopslag te gebruiken. De Nederlandse staat heeft wel geprobeerd dat recht af te nemen. Het is belangrijk dat we alle opslagen die we hebben ten volle kunnen benutten, en vorig jaar al zag je dat Gazprom dat niet deed. Door de nationalisatie krijgt Nederland daar meer invloed op.'
Tegemoetkoming
De gemeenten en publieke instellingen die onder druk van het ministerie hun nog lopende Gazprom-contact hadden opgezegd, krijgen wel een tegemoetkoming. Het gaat om de meerkosten die ze maakten van 10 oktober tot eind dit jaar. Medio volgend jaar moet duidelijk zijn wat de tegemoetkoming gaat inhouden. Voor overheden die vanaf 1 januari 2023 geen contract meer bij Gazprom hebben, moet nog nagedacht worden over een vergoeding.
Onze regering is er echt niet meer voor Nederland en de Nederlanders.