Haal meer impact uit inkoop

Als gemeente kun je met een groot inkoopvolume zorgen voor échte impact. Maar veel kansen blijven onbenut. Kijk eens kritisch naar het duurzame karakter van wat je koopt én hoe je het koopt.

Met traditioneel aanbesteden rem je verduurzaming. Innoveer je inkoop, bied duurzame ondernemers een eerlijke kans en ontdek samen met echte partners nieuwe mogelijkheden.

Jarenlang stond het Zeeuws Meisje symbool voor onze inkoopmentaliteit: geen cent te veel hoor! Maar als krenterige opdrachtgever haal je vaak niet het beste in leveranciers naar boven. Je stimuleert ze niet om te kijken naar toegevoegde waarde, maar dwingt ze primair tot besparen. Voor jou lopen ze echt geen stapje harder.

 

Het hele proces van aanbesteden werkt bovendien in het voordeel van grote en vaak conservatieve aanbieders. Zij genieten schaalvoordelen en kunnen gemakkelijk kleine, innovatieve partijen wegdrukken. Hollands koopmanschap resulteert vaak in traditionele oplossingen met slechts een beperkte maatschappelijke meerwaarde. Gewoon de zoveelste standaard asfaltweg, zonder innovatieve oplossingen voor warmte- of energieopwekking. Soms is penny wise, pound foolish: je laat nogal wat kansen liggen.

 

De aanbestedingsprocedure vormt met name voor MKB-ondernemers een flinke hobbel. Enerzijds komen creatieve geesten meestal niet tot hun recht in een zeer formeel en strikt gereguleerd proces. Anderzijds hebben ze geen tijd (en zin) om zich wekenlang te verdiepen in jouw centimeterdikke bestekken. Bovendien zijn ambachtelijke ondernemers vaak te eerlijk: als ze niet aan een eis voldoen, dan vullen ze ‘nee’ in en vallen af.

 

Grote spelers daarentegen hebben toegang tot aanbestedingsspecialisten die ‘nee’ als ‘ja’ kunnen verkopen. Ze zijn ijzersterk in liegen binnen de lijntjes. Ook tijdrovende marktconsultaties zijn ware MKB-remmers. Als kleine ondernemer mag je keer op keer gratis je kennis weggeven en na afloop ontvang je hooguit een bedankje en geen opdracht.

 

Slimme innovaties kunnen helpen om verduurzaming te versnellen, maar dan moeten we groene ondernemers wel een eerlijke kans geven. Een kans om innovatie te pitchen bij launching customers én om op te schalen. Meestal zijn het de kleine bedrijfjes die met echt vernieuwende vondsten komen. Bied hen kansen en sleutel aan je selectieproces.

 

Duurzaamheidseisen krijgen bij aanbestedingen een te gering gunningsvoordeel. Gun liever op de laagste levenscycluskosten dan op de kale prijs. En let op eco-keurmerken of de CO2-prestatieladder. Er zijn steeds meer rekenmethoden die je helpen bij het kiezen van de groenste oplossing. De aanbestedingswet biedt genoeg mogelijkheden om verder te kijken dan laagste prijs of beste prijs-kwaliteitverhouding. Maak bijvoorbeeld een selectie op basis van onderhoudskosten, recyclingkosten en de kosten van externe milieueffecten. Of geef kleinere en lokale aanbieders op voorhand een paar bonuspunten. Dan stimuleer je meteen je lokale economie.

 

Wees hoe dan ook een duurzame partner. Vertel de autoverkoper niet langer hoe hij een auto moet bouwen, maar vraag ondernemers hoe je zo efficiënt en veilig mogelijk van A naar B komt. Doordat veel gemeenten op voorhand een specifieke technologie voorschrijven, ontneem je marktpartijen de mogelijkheid om met de meest optimale oplossing te komen. Omschrijf niet alle details, maar vertel wat je ambities zijn, zoals bij Rapid Circular Contracting. Bij deze methodiek staat de partnerselectie centraal. Pas als je die hebt gevonden, vul je samen de details van de oplossing in.

 

Dikke Programma’s van Eisen zijn voortaan verleden tijd. Uiteraard is dit een verbintenis voor de lange termijn, want reken er maar niet op dat een partner met een tweejarig contractje veel in jou investeert. Misschien is het moeilijk om te stoppen met het voorkauwen van dé oplossing, maar je zult wel moeten. Want  bij duurzame innovatie weet je op voorhand niet, hoe je alle details in moet vullen.

 

Met groen inkopen kun je verduurzaming wezenlijk versnellen. Geef daarom duurzame ondernemers een eerlijke kans. Vergroen niet alleen wat je koopt, maar verander ook je inkoopproces. Stop met voorkauwen, ga op zoek naar de ideale partner en werk in een langdurige relatie samen aan innovatieve oplossingen. Dan zal je zien welke energie er vrijkomt!

 

René Notenbomer

Lees hier meer columns van René Notenbomer