Nationale Monumentenorganisatie wil afgestoten erfgoed redden

Zeven organisaties voor monumentenzorg willen door samenwerking voorkomen dat monumenten die door Rijk en gemeenten worden afgestoten, verpauperen. Als Nationale Monumentenorganisatie willen ze de vrijkomende bouwwerken overnemen en zorgen voor restauratie en beheer ervan.

34 Rijksmonumenten afstoten

Minister Stef Blok (Rijksdienst) heeft de Tweede Kamer laten weten dat hij dit een ‘interessant idee’. Het Rijk wil 34 monumenten afstoten. Het gaat onder meer om buitenplaatsen, vestingwerken, kastelen, kerken, grafmonumenten en gedenknaalden. Vorige week gaf Blok in een brief aan de Kamer onderbouwing voor zijn voorstel.

Leegstand en achterstallig onderhoud

Volgens de oprichters van de Nationale Monumentenorganisatie ligt het voor de hand dat hun organisaties meedenken over een oplossing voor de monumenten. Secretaris Johan Blom, directeur van de Utrechtse Maatschappij tot Stadsherstel, wil niet stellen dat de nieuwe organisatie een oplossing heeft voor alle 34 objecten, die vaak door leegstand en achterstallig onderhoud zijn geplaagd. ‘Maar het zou wel kunnen zijn dat wij verder komen met de financiering ervan dan het Rijk.’

Meer mogelijkheden dan het Rijk

Door een ANBI-status aan te vragen, kan de Monumentenorganisatie belastingvrij giften ontvangen en meedoen aan landelijke loterijen. Ook denkt Blom dat voor sommige objecten via crowdfunding geld bij het publiek of de lokale gemeenschap is op te halen. Het Rijk heeft die mogelijkheden niet. De clubs beschikken gezamenlijk over contacten op zowel de landelijke als lokale huurmark, waardoor het eenvoudiger kan zijn exploitanten te vinden.

Efficiënt restaureren

Bovendien zijn de betrokken organisaties allemaal gepokt en gemazeld in het zo efficiënt mogelijk restaureren van monumenten, stelt Blom. Het gaat naast zijn eigen organisatie om de Vereniging Hendrick de Keyser, N.V. Bergkwartier, Maatschappij tot Stadsherstel (Deventer), Utrechtse Maatschappij tot Stadsherstel N.V., Stichting Vrienden der Geldersche Kasteelen, Woningstichting Van Alckmaer voor Wonen, N.V. Monumenten Fonds Brabant en de Nationale Maatschappij tot behoud, ontwikkeling en exploitatie van Industrieel Erfgoed B.V. (BOEi).

Landelijk dekkend netwerk

Bedoeling is dat de organisaties onderling de werkzaamheden voor restauratie en beheer verdelen. Blom: ‘Er wordt geen nieuwe organisatie opgetuigd met onderhoudsmensen en boekhouders. Wel kunnen we zoeken naar lokale partners die gespecialiseerd zijn in een bepaalde regio, of specifieke objecten. Zo kunnen we het platform tot een landelijk dekkend netwerk verbreden.’

Bruidsschat

Voorlopig is eerst de minister aan zet. Blom hoopt dat de Nationale Monumentenorganisatie samen met de Rijksdienst voor Monumentenzorg een inventarisatie kan maken van de technische staat en de gebruiksmogelijkheden voor de komende decennia. Als na dat onderzoek wordt vastgesteld dat de totale portefeuille onrendabel is, zou het Rijk die kunnen afstoten met een bruidsschat, aldus Blom.