Zeeuws-Vlaanderen wil pijnlijke keuzes voor zijn
Schaarste op het stroomnet bedreigt ruimtelijke initiatieven. Zeeuws-Vlaanderen wil voorkomen dat het met de rug tegen de muur komt te staan
Het elektriciteitsnet loopt bijna overal in Nederland over. Hoe ga je om met nieuwe initiatieven in tijden van schaarste, en hoe haal je het slot van netwerken die nu al geen initiatieven meer aankunnen? Binnenlands Bestuur spreekt deze zomer met drie regio’s die meedoen aan een pilot van de landelijke werkgroep Integraal Programmeren. Na West-Brabant en Noord-Holland-Noord nu Zeeuws-Vlaanderen.
Geel of oranje
‘We hebben in Zeeland twee gemeenten waar de congestie opspeelt: Tholen en Schouwen-Duiveland’, vertelt Martin Wissekerke, medewerker energiesystemen bij de provincie Zeeland. ‘De rest van de Zeeuwse gemeenten kleurt geel of oranje op de kaart. Dat was een van de redenen om de pilot in Zeeuws-Vlaanderen te doen. We willen netcongestie vóór blijven en zo vermijden dat we straks met de rug tegen de muur keuzes moeten maken.’
Leren
De binnenste kern van de Zeeuwse pilot wordt volgens Wissekerke gevormd door netbeheerder Stedin, de provincie, de drie Zeeuws-Vlaamse gemeenten, Gasunie en TenneT. Primair is het een zaak van overheden en netbeheerders om te zorgen dat het stroomnet op orde is.’ Daarnaast schuift het havenbedrijf aan en het bedrijfsleven, verzameld in het Smart Delta Resources Platform. ‘In de schil daaromheen zitten het IPO, de ministeries van EZK en BZK en Netbeheer Nederland. Ze kijken mee om te leren van dit proces.’
BB De urgentie om de netcongestie in Zeeuws-Vlaanderen aan te pakken, is minder groot dan elders. Was het moeilijk iedereen erbij te betrekken?
Wissekerke: ‘Het was eerst even zoeken naar de juiste contactpersonen bij de gemeenten. We wilden zowel medewerkers duurzaamheid als ruimte aanspreken. Het voordeel van deze pilot is de kleinschaligheid. Er zijn maar drie gemeenten bij betrokken: Hulst, Terneuzen en Sluis. Dan heb je ook snel de mensen te pakken.’
'We hebben daar veel tijd in gestoken en we merken dat het zijn vruchten heeft afgeworpen'
BB Wat waren de reacties?
Wissekerke: ‘Bij de allereerste presentatie over netcongestie en integraal programmeren zagen we vooral vraagtekens. Daarna hebben we een extra sessie met de drie gemeenten gepland om de problematiek te doorgronden. Stedin vertelde er het verhaal van een woningbouwvereniging die de woningen in een wijk van het gas af wilde halen. Vervolgens moest Stedin nog even een, twee, drie het net verzwaren. Dat was voor de gemeenten echt een eyeopener.’
BB Het ging er vooral om de problematiek goed neer te zetten?
Wissekerke: ‘Ja, precies. We hebben daar veel tijd in gestoken en we merken dat het zijn vruchten heeft afgeworpen. De ambtelijke betrokkenheid van gemeenten in ons kernteam is heel erg goed. In september hebben we de eerste bestuurlijke tussenronde van deze pilot. Dan zullen we de lokale bestuurders vertellen over de aanleiding van de pilot en de eerste bevindingen. Dat wordt wel even spannend.’
BB Hoezo?
Wissekerke: ‘De netbeheerder werkt aan een hoogspanningslijn naar Zeeuws-Vlaanderen, een groot project. Die lijn moet op een lager spanningsniveau worden doorgetrokken naar de gemeenten Sluis en Hulst. Maar waar het eerst? De ene gemeente kan al in 2028 worden aangesloten; de tweede pas in 2032. Daar zit vier jaar tussen. Ga jij als bestuurder maar eens uitleggen dat de buurgemeente vier jaar eerder aan de beurt is. Maar integraal programmeren betekent ook een volgorde aanbrengen, keuzes maken.’
'Welke ontwikkeling moet je met voorrang behandelen?'
Tempo
Daar sluit Martin Martens, adviseur energietransitie bij regionale netbeheerder Stedin, zich bij aan. ‘Het tempo waarmee de infrastructuur kan worden uitgebreid, zal in de toekomst niet meer altijd het tempo zijn waar de omgeving om vraagt. Er kan een vertraging inzitten van enkele jaren. Welke ontwikkeling moet je dan met voorrang behandelen? Hoe koppel je die aan politiek-bestuurlijke processen en wanneer betrek je de markt erbij? Dat zijn allemaal cruciale vragen die we in deze pilot onderzoeken.’
BB Hoe doe je dat?
Martens: ‘We gaan vroeg met elkaar in gesprek en delen informatie en plannen. Daardoor kun je beter in de tijd plannen wat er op je afkomt. Tot nu toe was dat niet nodig. Als netbeheerders werkten we altijd vanuit het principe first come, first served. Degene die als eerste op de deurbel drukte, hielpen we als eerste. Maar daarmee loop je het risico dat je veel tijd stopt in dingen die maatschappelijk gezien minder waarde hebben dan andere projecten die ook uitgevoerd moeten worden. De keuzes voor wat betreft de infrastructuur zullen veel meer in samenspraak met regionale bestuurders moeten worden gemaakt.’
Slimmer
Dat hoeft volgens Wissekerke niet altijd uitbreiding te betekenen. ‘Je moet vooral uitgaan van de basis die er al ligt. Gasunie, Tennet en Stedin hebben een netwerk en een planning. Dat heeft jarenlang goed gewerkt. Met de snelheid waarmee de energietransitie nu plaatsvindt, merken we dat de oude systematiek niet meer helemaal past. Maar dat betekent niet dat die volledig overboord moet. Je moet er alleen slimmer gebruik van gaan maken.’
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.