Zachte sanering groenfondsen

Na sterk aandringen in de Tweede Kamer door onder meer de ChristenUnie ging het kabinet-Rutte recent akkoord met een zachte in plaats van een harde sanering van de zogeheten groenfondsen. De fiscale vrijstelling die spaarders tot nog toe kregen (de heffingskorting) wordt van 1,3 procent met stapjes van 0,3 procent per jaar afgebouwd tot 0 procent in 2014. De regering denkt 120 miljoen euro meer inkomstenbelasting op te halen.

De groenregeling kost te veel geld, aldus het kabinet. Al wordt de soep nu minder heet gegeten dan opgediend in het regeerakkoord, banken, boeren en bouworganisaties zijn furieus over het kabinetsbesluit. Zij denken dat het afschaffen van de regeling de innovatie en verduurzaming van Nederland ernstig frustreert. Er kunnen minder innovatieve energiebesparingsmaatregelen worden getroffen, minder natuurgebieden aangekocht en beheerd en minder duurzame landbouwprojecten worden gestart, zo is de verwachting.

Opmerkelijk is dat de banken denken dat de bezuinigingsmaatregel niet alleen het realiseren van de Nederlandse klimaatdoelstellingen in gevaar brengt maar ook contraproductief is. ‘De staat loopt een forse hoeveelheid btw-gelden mis”, zegt fiscaal adviseur Menko Been van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB).

‘De groenprojecten betaalden in de periode 2005 -2009 jaarlijks om en nabij 150 miljoen euro btw. En ze genereerden een aanzienlijke hoeveelheid werkgelegenheid in de bouw en in de agrarische sector’, aldus Been. ‘De gewenste bezuiniging zal niet worden bereikt.’ Datzelfde geldt voor de CO2-emissiereducties.

Eerder onderzoek van KPMG en milieuadviesbureau CE Delft toonde zelfs aan dat de opbrengsten op gebied van vermindering van broeikasgassen hoger zijn dan de gederfde belastinginkomsten. ‘Wij vinden dat de maatschappelijke gevolgen van deze bezuiniging, inclusief de effecten op de klimaatdoelstellingen moeten worden geëvalueerd’, zegt Been.

Knoppen

Groen beleggen was een fraai voorbeeld van succesvolle publiek-private samenwerking, aldus Been van de NvB. ‘De overheid draait door het vaststellen van eisen aan de knoppen en bepaalt in welke richting privaat kapitaal gaat stromen’, zegt hij. Naar schatting 250 duizend spaarders en beleggers deden mee aan de groenfondsen. Ze zullen de komende tijd worden geconfronteerd met lagere rendementen op hun spaargeld.

In 2009 werd het astronomische bedrag van 7,4 miljard euro groen belegd. Van dat bedrag is 70 procent onmiddellijk uitgegeven aan groene, sociaal-ethische en culturele projecten en leningen voor durfkapitaal. Eén euro verminderde belastinginkomsten leverde zo ongeveer 40 euro aan innovaties op. Veel woningbouw- en utiliteitsbouwprojecten konden met de groenfondsenregeling energetische noviteiten toepassen.

De bouwsector reageert verontrust op de kabinetsvoornemens, die ook de energieprestatie- eisen wel een tandje lager wil stellen. Bij brancheorganisatie Bouwend Nederland komen veel telefoontjes binnen van bouwbedrijven die willen weten of de aanscherping van de energieprestatienorm op 1 januari aanstaande doorgaat.

De bedrijven hebben hierop geanticipeerd met investeringen. Soortgelijke geluiden komen van de grote projectontwikkelaars, verenigd in Neprom. Koplopers werken samen in het ambitieuze ‘Lente Akkoord’ dat verregaande energiebesparing voorstaat. De stringente voorschriften uit de Groenfondsenregeling zijn daarbij mede leidraad’, zegt Claudia Bouwens van Neprom.

‘Het betreft een energieprestatienorm die liefst 65 procent bedraagt van de wettelijke verplichting en toepassing van volledig duurzaam hout. De bezuiniging is desastreus voor de innovatie in koploperprojecten op het gebied van duurzaamheid en energiezuinigheid.’

De groenfondsregeling

De groenfondsenregeling is een fiscale maatregel die spaarders een heffingskorting van 1,3 procent (box 1) en een vrijstelling op de vermogensrendementsheffing (box 3) van 1,2 procent oplevert. Als tegenprestatie voor de gederfde belastinginkomsten stelt de staat strenge groene voorwaarden aan uitgifte van dit geld. Banken die vrijwel allemaal dergelijke fondsen beheren, lenen superduurzame projecten geld tegen lage rente. Mede door deze leningen zijn noviteiten als warmte-koudeopslag in amper 10 jaar gemeengoed geworden.

Duurzame innovatieve technieken waren door gebrek aan grootschalige toepassing domweg te duur. Door laagrentende leningen uit de zogeheten groenfondsen is menige experimentele techniek toegepast in bouwprojecten en konden kinderziekten worden verholpen. Vandaag de dag wordt nauwelijks nog een kantoorcomplex opgeleverd zonder koude-warmteopslag waarmee in de winter goedkoper wordt verwarmd en het gebouw in de zomer wordt gekoeld.

De regeling bleek een enorm succes. In 2009 stopte de Nederlandse spaarder 7,5 miljard euro in de grondfondsen. Dat geld komt direct ten goede aan energie, landbouw, cultuur en natuurprojecten.