‘Wrange bijsmaak’ over kosten Wabo

Vice-voozitter Cor Lamers van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) houdt er ‘een wrange bijsmaak’ aan over. Naar zijn stellige overtuiging draaien de gemeenten op voor het leeuwendeel van de invoeringskosten van de Wabo (Wet algemene bepalingen omgevingsrecht). ‘Dat was niet de afspraak.’ Volgens Lamers houdt minister Cramer (Vrom, PvdA) zich niet aan eerder overeengekomen uitgangspunten door slechts 40 miljoen euro van de invoeringskosten voor haar rekening te nemen. Het komt er nu naar zijn zeggen op neer dat de gemeenten opdraaien voor meer dan de helft van de te maken kosten. ‘Terwijl het met de invoering van de Wabo toch gaat om rijksbeleid, om een kabinetsdoelstelling’, zegt Lamers.

De CDA’er Lamers - burgemeester van Houten - refereert aan een berekening van Deloitte. ‘Daarin staat dat de invoering van de Wabo eenmalig 93 miljoen euro kost. De gemeenten zouden eenderde hiervan voor hun rekening nemen: 31 miljoen euro. Het rijk zou de resterende 62 miljoen betalen.’ Volgens Lamers is Cramer teruggekomen op deze afspraak door nu maar 40 miljoen euro beschikbaar te stellen. De overige 22 miljoen moet komen uit het accres, het extra geld dat gemeenten krijgen van het rijk, boven op de algemene uitkering. In de miljoenennota is dit bedrag voor 2009 becijferd op 435 miljoen euro.

Lamers: ‘We zijn hier twee jaar over bezig en nu trekt het rijk medewerking aan de afspraak eenzijdig in. Dat accres is via de septembercirculaire al ingeboekt. Maar bij een deel van het geld gaat er opeens een labeltje omheen. Ik denk niet dat de wethouders financiën hier blij mee zijn.’ De gemeenten zouden volgens Lamers al 31 miljoen betalen: ‘Nu komt daar dus nog eens 22 miljoen bij. Daarmee komt 53 miljoen van de 93 miljoen voor onze rekening. Er zijn gemeenten die echt tonnen, en soms een miljoen, moeten investeren.’

Ook zegt Lamers ‘verrast’ te zijn door ‘de hardheid waarmee het kabinet dit speelt’. ‘Maar het rijk heeft het laatste woord, en wij trekken aan het kortste eind. Het probleem is dat Vrom gewoon geen middelen heeft. Cramer of haar voorganger Dekker had er allang voor moeten zorgen dat de financiering van de Wabo in de begroting was opgenomen. Vrom heeft het invoeringstraject onderschat.’ De eerder aangekondigde stijging van de leges om de invoeringskosten op te vangen, blijft volgens hem beperkt. ‘Na twee tot drie jaar ontstaan efficiencyvoordelen, dan kunnen de leges omlaag.’

Volwaardig

Minister Cramer bestrijdt de uitleg van Lamers die geeft. Volgens haar woordvoerder is slechts 62 miljoen van de 93 miljoen die Deloitte heeft becijferd, ‘direct toe te schrijven’ aan de Wabo. ‘De overige 31 miljoen is gerelateerd aan het verbeteren van de dienstverlening. Daar hoort de Wabo ook bij, maar de oorsprong van dit bedrag ligt veel breder.’ Volgens Cramer is afgesproken dat van de genoemde 62 miljoen, 35 miljoen voor rekening zou komen van het rijk. ‘Voor de overige 27 miljoen zouden we de dekking nader bekijken. Dit leidde ertoe dat Vrom nog eens 5 miljoen extra beschikbaar stelt.’

'Tóch 25 regionale diensten’

Of de Wet omgevingsvergunning (Wabo) daadwerkelijk in 2010 van kracht kan worden, zoals minister Cramer wil, hangt onder meer af van de vraag of de invoeringswet komend jaar wordt goedgekeurd. De Eerste Kamer heeft deze week weliswaar ingestemd met de Wabo, maar tevens werd op voorhand bepaald dat niet mag worden getornd aan de autonome rol van gemeenten en provincies. De senaat wijst verplichte deelname van gemeenten aan regionale omgevingsdiensten af.

Een commissie onder voorzitterschap van PvdA’ er Jan Mans, oud-burgemeester van onder meer Kerkrade en Enschede, heeft eerder dit jaar exact het tegenovergestelde geadviseerd aan de ministers Cramer en Hirsch Ballin (CDA, Justitie). Volgens Mans schiet de handhaving zo ernstig tekort, dat alleen de invoering van regionale omgevingsdiensten soelaas biedt. Gemeenten zouden wettelijk moeten worden verplicht tot deelname. Het kabinet heeft deze week een definitief besluit over de aanbevelingen van Mans tot april 2009 uitgesteld. Met name Cramer heeft het advies openlijk omarmd, maar zij vindt behalve de gemeenten en provincies nu ook de Eerste Kamer op haar pad.

Het kabinet hoopt de komende maanden tot overeenstemming te komen over de omgevingsdiensten. In het standpunt dat het kabinet daarover deze week naar de Kamer stuurde, is de verplichting om die diensten in te voeren komen te vervallen, maar blijft het streven naar 25 regionale diensten overeind. De VNG wil pas verder praten als dat streven van tafel gaat.

Omgevingsvergunning

Via de Wabo wordt geregeld dat 25 verschillende vergunningstelsels worden samengevoegd tot één uniforme regeling: de omgevingsvergunning. Onder meer kap-, milieu- en bouwvergunningen gaan hierin op.