Woningbouw put weinig vertrouwen uit maatregelen kabinet

De gemeentelijke grondbedrijven zijn de komende tijd op zichzelf aangewezen in de bestrijding van de negatieve effecten van de kredietcrisis op de (woning)bouwmarkt, zo bleek vorige week tijdens het voorjaarscongres van de Vereniging van Grondbedrijven. Het stimuleringspakket van het Rijk voor de bouw (woningen en commercieel vastgoed) is gericht op het beperken van het verlies aan arbeidsplaatsen, het op peil houden van de woningbouwproductie en het verduurzamen van de bouw.

Maar bij ontwikkelaars en grondbedrijven leeft veel scepsis over het effect van de maatregelen. ‘Er zijn optimisten die groene blaadjes aan de bomen zien, maar de harde effcten van de kredietcrisis op de bouw moeten nog komen’, voorspelt Peter Noordanus, voorzitter van de Neprom, de branchevereniging van projectontwikkelaars. Volgens Noordanus is de voorspelling van de EIB van een verlies van 50.000 banen in de bouw ‘aan de optimistische kant’.

Geleend geld

De Nepromvoorzitter voorziet een structurele verandering in de bouwmarkt. ‘Er is de laatste jaren gebouwd met heel veel geleend geld. Die tijd is voorbij. Een ontwikkelaar moet nu meer eigen geld in een project stoppen, terwijl het juist moeilijker is om aan geld te komen. Tegelijkertijd is er aan de afzetkant een probleem. Institutionele beleggers en consumenten kopen geen vastgoed. Projectontwikkelaars bevinden zich in een kop-staartbotsing.’

Noordanus voorspelt dat gemeenten grote moeite zullen gaan hebben om projecten rond te krijgen. Vooral over de grote ambitieuze stedelijke projecten is hij pessimistisch. ‘Als er niet meer publiek geld gaat naar die sleutelprojecten, komt er weinig van terecht.’ Gemeenten die hun (woning)bouwplannen willen laten doorgaan, doen er volgens hem goed aan de grondprijzen te verlagen, zeker bij gemengde projecten met woningbouw en commercieel vastgoed, nieuwe prioriteiten in het bouwprogramma te stellen en reeds geplande bouwlocaties opnieuw te programmeren en door te rekenen.

De Nepromvoorzitter, die ‘geen enthousiasme’ kan opbrengen voor de kabinetsmaatregelen tegen de crisis, ziet ook lichtpuntjes. ‘De proef in Rotterdam met erfpacht en het opkoopfonds voor woningen in Gelderland zijn goede lokale initiatieven. En de Nederlandse woningmarkt zit structureel goed in elkaar.’

Slecht imago

Bert van Delden van Vrom verwacht dat de woningbouwproductie de komende twee jaar onder de 60.000 zal dalen, ondanks de maatregelen van het kabinet. Ook hij voorspelt dat gemeenten grotendeels zelf moeten zorgen voor het op peil houden van de productie. Dat kan door lagere grondprijzen, erfpachtconstructies, het tijdelijk bouwen van huur- in plaats van koopwoningen en bouwen op voorraad. Hij is echter ook van mening dat de bouwsector hard moet werken aan verbetering van het eigen imago. ‘Projectontwikkelaars en corporaties hebben een slecht imago in Den Haag. En over de gemeentelijke grondbedrijven bestaat het beeld dat het geld er tegen de plinten klotst.’

In Amsterdam is dat de komende jaren zeker niet het geval, zo stelt Jan Hagendoorn, directeur van het Amsterdamse Ontwikkelingsbedrijf. ‘Ons risicoprofiel is door de kredietcrisis met 250 miljoen euro toegenomen. In plaats van een reserve van 50 miljoen euro hebben we een tekort van 40 miljoen. Zelfs in een goede markt als Amsterdam is de woningmarkt helemaal tot stilstand gekomen. We hebben in de periode van december tot maart twaalf nieuwbouwwoningen verkocht in Amsterdam-West. En als de markt in Amsterdam zo slecht is, vraag ik me af hoe het kabinet de komende jaren een landelijke nieuwbouwproductie van 60.000 denkt te halen.’