Wie heeft het veiligste fietspaaltje?

Zes gemeenten zijn onder leiding van het Fietsberaad op zoek naar het veiligste fietspaaltje. Jaarlijks raken circa driehonderd fietsers ernstig gewond door een botsing met een paaltje in de weg, bedoeld om auto’s tegen te houden.

Meer ouderen op de fiets

Het ministerie van Infrastructuur en Milieu wil het aantal enkelzijdige fietsongevallen terugdringen. In voorgaande decennia waren het vooral de aanrijdingen tussen fietsers en gemotoriseerd verkeer die de aandacht vroegen. Door goede maatregelen zijn die aantallen fors teruggebracht, zegt coördinator Otto van Boggelen van het Fietsberaad, kenniscentrum voor fietsbeleid. ‘Nu zien we al enkele jaren steeds meer enkelzijdige fietsongevallen. Dat komt vooral door de vergrijzing; er zijn meer ouderen op de fiets en wanneer zij vallen, is hun letsel vaak ernstiger.’

Amersfoort: honderd paaltjes overbodig

Gemeenten maakten er de laatste jaren een gewoonte van om overal fietspaaltjes te plaatsen. Dat moet eigenlijk alleen gebeuren als het echt nodig is, vindt het Fietsberaad. Burgers in Amersfoort mochten daarom in een pilot vorig jaar al aangeven welke paaltjes volgens hen moesten verdwijnen. Amersfoort verwijderde vervolgens honderd – kennelijk overbodige – paaltjes, volgens Van Boggelen. Nu loopt eenzelfde proef in de regio Amsterdam.

Proeflocatie in Hardenberg

Ondertussen onderzoekt het Fietsberaad aan welke voorwaarden de fietspaaltjes zouden moeten voldoen die wel blijven staan. Afgelopen vrijdag werd in de gemeente Hardenberg de eerste proeflocatie in gebruik genomen. Op een smal fietspad dat voorheen was voorzien van bielzen aan de zijkant, stond in de bocht een onverlicht stalen paaltje middenin de weg. Levensgevaarlijk, aldus Van Boggelen. ‘Daar hebben we nu het fietspad ter hoogte van de paaltjes verbreed en er plastic paaltjes neergezet, voorzien van led-verlichting op zonne-energie. Voor de paaltjes is ribbelmarkering aangebracht, dus als je op een paaltje af koerst, begint het stuur te trillen.’

Buitengebied is anders dan binnenstad

De komende weken worden ook proeflocaties ingericht in Barneveld, Enschede, Houten, Utrecht en Zwolle. Per locatie wordt gevarieerd met type paaltje, verlichting en markering. Ook worden aan paaltjes in onverlicht buitengebied andere eisen gesteld dat in een binnenstad. In het ene geval worden fietsers verblind door koplampen, in het andere geval kunnen ze worden afgeleid door wat er allemaal op straat gebeurt.

Fietsbeleid gebaseerd op praktijkervaring

Dit najaar wordt met cameraobservaties en enquêtes onder fietsers en omwonenden onderzocht hoe het is gesteld met de veiligheid van de verschillende proefopstellingen. Volgens Van Boggelen wordt dit soort onderzoek nauwelijks gedaan. ‘Fietsbeleid wordt vaak gebaseerd op praktijkervaringen, zelden op degelijk onderzoek. Met de fietspaaltjes gaan we daarmee nu een begin maken, we hopen het onderzoek naar fietsveiligheid later uit te breiden naar bijvoorbeeld kruispunten.’