Welig woekerende waternavel jaagt waterschap op kosten

De exotische waterplant Grote Waternavel leek de laatste jaren in de Nederlandse wateren op zijn retour, maar woekert en verstikt deze zomer weer als nooit tevoren. Bestrijding kost alleen Het Brabantse waterschap Maas en AA al ruim boven de twee ton, zo verwacht Ronald van Woerkom, bedrijfsleider district Hertogswetering. 

Wat is de Grote Waternavel precies en hoe komt hij in Nederland?

‘Het is een groene drijvende plant, oorspronkelijk afkomstig uit Zuid-Amerika. Hij werd hier tot voor kort als vijverplant verkocht en is via via in de buitenwateren terecht gekomen. Het is een drijvende plant die langs de oevers wortelt en daar als kleine bolletjes overwintert. In de zomer overwoekert hij ander waterleven en belemmert de doorstroming van de waterlopen. Gelukkig mag hij inmiddels niet meer worden verkocht.’

Klopt het dat het probleem dit jaar groter is door de zachte winters die we hebben gehad?

‘Ja, de grote waternavel is vorstgevoelig en hoe langer en harder het vriest hoe meer er afsterft in de winter. Dus na een zachte winter zijn er meer ‘haarden’ in het voorjaar. De explosieve groei komt echter pas goed op gang als de watertemperaturen hoger zijn zoals nu het geval is. We hadden een paar jaar een dalende trend maar vorig jaar hadden we ineens weer wildgroei en dit jaar lijkt het nog erger te worden.’
 

Wat gebeurt er als er niet wordt bestreden?

‘De grote waternavel werkt verstikkend voor al het andere leven in de sloot. Het bedekt de hele sloot zodat er geen licht meer in de waterkolom komt en alle andere planten geen kans krijgen om te groeien wat natuurlijk ook weer gevolgen heeft voor waterdiertjes en vissen.’

Komt het fysieke waterbeheer ook in gevaar?

‘Omdat de hele waterloop dichtgroeit wordt de doorstroming ook nog eens enorm beperkt dus dat zorgt voor grote problemen met de wateraanvoer en –afvoer waardoor wij ons peilbeheer voor bijvoorbeeld de land- en tuinbouw niet goed kunnen uitvoeren. Tot slot schieten er ook plukken waternavel los. Deze drijven weg en verstoppen duikers en andere doorgangen.’

Hoe bestrijdt je de plant?

‘We hebben van alles geprobeerd, van verbranden tot het verdelgen met stikstof, maar uiteindelijk is er geen andere manier om de stengels uit het water te scheppen. Dat is veel werk, terwijl de afvoer ook niet goedkoop is. In de winter verlagen we het waterpeil, zodat de bolletjes beter doodvriezen.’

Wat kost het?

'Vorig jaar heeft het ruim 2 ton gekost, dit jaar verwachten we nog hogere kosten. Hoeveel precies is nog moeilijk in te schatten. Wel zijn we op zoek naar mogelijkheden om de kosten voor verwerking te reduceren en onderzoeken we mogelijkheden voor bio-‘vergisting en gebruik als veevoer. Maar door het hoge watergehalte ligt het rendement nog laag.'

Is het dweilen met de kraan open?

De waternavel zit bij ons vooral in polder Koningsvliet Daar is het nu een kwestie van beheersen en is uitroeien nog lang niet aan de orde, als dat al ooit gaat lukken. Elders in ons beheersgebied duikt af en toe ook waternavel op en die wordt meteen handmatig verwijderd om te voorkomen dat we net zo’n groot probleem krijgen als in Koningsvliet.