Weinig opties om onder datacenter Zeewolde uit te komen

Een meerderheid van de raad in Zeewolde lijkt tegen de komst van het datacenter, maar de vergunningsaanvragen lopen al. Andere partijen zijn in de grond geïnteresseerd, maar de gemeente heeft voorkeursrecht. Terugkomen op de verkoop van de grond zou getuigen van onbehoorlijk bestuur, schrijft een zoekende minister De Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, CDA).

Er was eerder al gedoe over de milieugevolgen van een datacenter, maar in november werd duidelijk dat het Facebooks moederbedrijf Meta was dat in Zeewolde wilde gaan bouwen. In december stemde de raad voor. De Eerste Kamer verzette zich tegen de komst. De partijen in Zeewolde die tegen het datacenter waren wonnen de verkiezingen. En eerder deze maand werd bekend dat het rijk de grond nog niet aan de gemeente wil verkopen, omdat ze nog niet aan de eisen voldoet.

Mogelijkheden

Tweede Kamerlid Grinwis (ChristenUnie) ondervraagt minister De Jonge over de mogelijkheden om onder het hyperscale datacenter uit te komen. Heeft zijn uitspraak ‘niet nog meer Zeewoldes’ niet ook betrekking op het échte Zeewolde? Het rijk heeft toegezegd de grond te verkopen als de gemeente aan de voorwaarden voldoet, antwoordt De Jonge. ‘Op deze toezegging kan ik, vanuit het oogpunt van behoorlijk bestuur, niet terugkomen.’

Maar blijkt uit de gemeenteraadsverkiezingen niet dat de inwoners tegen de komst zijn? Een meerderheid van de gemeenteraad lijkt nu inderdaad tegen te zijn, maar ‘de bestemmingsplanwijziging is echter reeds door de gemeenteraad in zijn vorige samenstelling vastgesteld’.

De oorlog in Oekraïne dreigt een voedselcrisis te veroorzaken, wat het houden van goede landbouwgrond nog belangrijker maakt. Is dat geen reden om de striktere regulering van hyperscale datacentra, waar de ministerraad vorige week mee instemde, te vervroegen? Die nieuwe regels, antwoordt de minister, ‘hebben geen betrekking op hyperscale datacenters die op het moment van inwerkingtreding van dit besluit reeds bestaan of reeds zijn vergund’.

Is de minister dan bereid de duurzaamheidseisen aan te passen naar concrete eisen van energieverbruik, benutting van zonnepanelen en gebruik van drinkwater zodat een hyperscale datacenter er niet aan zal voldoen? De voorwaarden voor Zeewolde zijn gesteld met het voorkeursrecht van gemeenten in het achterhoofd. ‘Het zou van onbehoorlijk bestuur getuigen nu nog aanvullende voorwaarden te stellen.’

De coöperatie Land van Ons zou geïnteresseerd zijn in het land om er duurzame landbouw op te bedrijven. ‘Ik ben bekend met de interesse van de coöperatie Land van Ons. De gemeente heeft echter een voorkeursrecht op grond van de Wet voorkeursrecht gemeenten op de gronden gevestigd.’ Na de koop is de gemeente verantwoordelijk voor de doorverkoop. ‘Het rijk heeft dan geen zeggenschap meer over de gronden.’

Aanvechten

‘Zelf heb ik de Landsadvocaat om advies gevraagd over mijn juridische mogelijkheden om alsnog het hyperscale datacenter in Zeewolde tegen te houden’, vertelt De Jonge. Maar de gemeentewet en de Wet ruimtelijke ordening bieden geen uitkomst. ‘Dit betekent niet dat de vestiging van het datacenter vaststaat.’ Verschillende vergunningen moeten nog worden verleend. 'Verder kunnen het bestemmingsplan en de vergunningen nog in juridische procedures aangevochten worden.'

De Jonge wil weer met Zeewolde in gesprek over de wensen en mogelijkheden. Het onderwerp zal komende donderdag ook wel aan bod komen in het commissiedebat over datacenters.