Weilandreclame

Bijna twintig jaar geleden opent Gerrit ter Keurs een eethuis aan De Brink in het Overijsselse Bathmen. Dit dorp ligt ruim twee kilometer ten oosten van Deventer en pal boven de A1 tussen Amsterdam en Duitsland. Na een halfjaar plaatst Ter Keurs een aanhangwagen met een bord langs de snelweg. Daarop staat de tekst ‘Eethuis Snackbar “De Brink” Afslag Bathmen’.

De gemeente Deventer laat in 1991 weten niet van deze weilandreclame gediend te zijn. Ter Keurs haalt het bord weg. Het onderstel staat er nog altijd. De uitbater van de hapsalon zet een andere aanhanger met hetzelfde bord iets verderop langs de A1, binnen de grenzen van de gemeente Bathmen. Daar gedoogt het gemeentebestuur het reclamebord.

De zaak neemt voor Ter Keurs een ongunstige wending als Bathmen bij de gemeente Deventer wordt gevoegd. Dan botst hij weer op het zero tolerance beleid in de koekstad. Deventer vindt de beborde aanhangwagen een bouwwerk, waarvoor een vergunning nodig is. Die heeft Ter Keurs niet en zal hij niet krijgen ook. Een bouwwerk als dit druist in tegen de bestemming van ‘bos met hoofdaccent natuur’.

Ter Keur vindt de aanhangwagen geen bouwwerk, omdat deze verrijdbaar is. Volgens hem is er bovendien sprake van ongelijkheid, omdat bijvoorbeeld McDonald’s en Thermen Bussloo wel weilandreclame mogen maken. Het college van B en W van Deventer pareert dit bezwaar eenvoudig: de aanhanger komt niet van zijn plaats, terwijl McDonalds en Thermen Bussloo hun borden al hebben moeten weghalen. En over het bord van restaurant Boode loopt nog een bezwaarprocedure.

De rechtbank Zwolle en de Raad van State zijn het met B en W eens en vinden dat de gemeente mag handhaven. De reclameborden van ‘concurrent’ McDonalds en Thermen Bussloo zijn weg en Deventer wil met een consistent handhavingstraject terecht precedentwerking voorkomen.

Dat een aanhanger met een bord van ruim twee meter hoogte inderdaad een vergunningplichtig bouwwerk is, heeft de Raad van State - naar eigen zeggen - zeven jaar geleden al uitgemaakt. Weliswaar is het begrip bouwwerk niet omschreven in de Woningwet. Maar in aansluiting op de definitie uit de modelbouwverordening kunnen mobiele objecten, die bedoeld zijn om gedurende langere tijd op dezelfde plaats te staan, worden aangemerkt als bouwwerk.

Voor de gemeente Deventer is deze uitleg geen nieuws. Volgens woordvoerder Frans Helmich heeft de Raad van State dit zelfs al in 1991 gezegd. Gerrit ter Keurs heeft het bord inmiddels weggehaald. ‘Maar waarom pakken ze eerst de kleine ondernemers? En waarom zijn de levensgrote borden van Rijkswaterstaat langs de wegen in Nederland geen horizonvervuiling? Mag de staat meer dan de burger?’