Wanneer wordt duurzaam gebruik van daken verplicht?

Nederland zit midden in de energietransitie, waarbij het aantal duurzame energieprojecten de laatste jaren een enorme vlucht heeft genomen. Door de verduurzamingsdoelen en de schaarse ruimte in Nederland ligt er nog altijd een flinke uitdaging. Daarom ligt er een voorstel om gemeenten ruimere bevoegdheden toe te kennen om het duurzaam gebruik van daken van gebouwen met industriefuncties verplicht te kunnen stellen. Wat is de achtergrond van het voorstel? En welke bevoegdheden krijgen de gemeenten erbij? Wij zorgen ervoor dat je voorbereid bent op de inwerkingtreding van de Omgevingswet en het Bbl.

Wat is de concrete aanleiding voor het voorstel om bevoegdheden van lokale overheden te verruimen?

De concrete aanleiding is dat provincies en gemeenten constateren dat vaak grote nieuwe gebouwen gerealiseerd worden die niet aan de landelijke energieprestatie-eisen hoeven te voldoen (zoals EPC en BENG). Bijvoorbeeld distributiecentra of opslagloodsen. Een mogelijkheid voor lokale overheden om de landelijke regelgeving in zo’n geval aan te vullen met beleid en regelgeving op lokaal niveau ontbreekt. Dit, terwijl lokale overheden daar wel behoefte aan hebben.

Op 23 augustus 2019 is aangekondigd dat in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) een maatwerkmogelijkheid wordt opgenomen. Dit stelt gemeenten in de gelegenheid om in het omgevingsplan maatwerkregels en -voorschriften op te stellen.

Wat houdt het voorstel om bevoegdheden van lokale overheden te verruimen in?

Het voorstel houdt een wijziging in van het Bbl, een van de vier AMvB’s die uitvoering geeft aan de nieuwe Omgevingswet. Het idee is dat in het Bbl wordt opgenomen dat gemeenten de bevoegdheid hebben om maatwerkvoorschriften en -regels vast te stellen over het duurzaam gebruik van daken. Vanwege de schaarse ruimte in Nederland en de noodzaak tot het opwekken van duurzame energie is het noodzakelijk in kaart te brengen of daken in de gebouwde omgeving voor meerdere doeleinden gebruikt kunnen worden.

Welk duurzaam gebruik kan verplicht worden gesteld?

Hoe een gemeente precies uitvoering gaat geven aan het verplicht stellen van duurzaam gebruik van daken, is afhankelijk van de plaatselijke omstandigheden en de specifieke situatie. Verschillende duurzame doeleinden zijn denkbaar en mogelijk. Denk bijvoorbeeld aan het plaatsen van zonnepanelen op het dak, het creëren van een wateropslag of het gebruik als groen dak. Dit, zodat het gebied meer klimaatadapatief kan worden gemaakt. Dat wil zeggen dat de gebouwde omgeving wordt aangepast op het veranderende klimaat en de schadelijke gevolgen daarvan worden beperkt.

Op welke gebouwen wordt verduurzaming toegepast door het voorstel?

Het voorstel heeft betrekking op gebouwen met industriefuncties en overige gebruiksfuncties. Onder overige gebruiksfunctie moet worden verstaan: gebouwen waarin het verblijven van personen een ondergeschikt rol speelt, zoals een schuur of parkeergarage. Dit zijn gebruiksfuncties die, als het gaat om nieuwbouw, niet vallen onder de energieprestatie-eisen van het Bbl. Zonder de voorgestelde wijziging biedt het Bbl geen mogelijkheid voor lokale overheden om in te grijpen. Zij kunnen duurzaam gebruik op dit moment niet afdwingen voor deze gebruiksfuncties. Met dit voorstel wordt het makkelijker voor lokale overheden om op te treden wanneer de initiatiefnemer niet vrijwillig overgaat tot het verduurzamen van het dak.

Nieuwbouw en bestaande bouw

In het voorstel wordt onderscheid gemaakt tussen nieuwbouw en bestaande bouw. Voor nieuwbouw is de keuze gemaakt om het maatwerk alleen te laten gelden voor gebouwen die niet al onder de energieprestatie-eisen van het Bbl vallen. Dit, om te voorkomen dat er conflicterende of dubbele regels gaan gelden voor een gebouw. Voor bestaande bouw is gekozen voor een gemeentelijke mogelijkheid om maatwerkregels of -voorschriften in het individuele geval te stellen.

Wanneer treedt het voorstel in werking?

Het besluit tot wijziging van het Bbl zal naar verwachting gelijktijdig met de Omgevingswet en het Bbl in werking treden. Op dit moment is de geplande datum voor inwerkingtreding van de Omgevingswet en het Bbl 1 januari 2023.

Door de berichtgeving over het verplicht beschikbaar stellen van daken kunnen er veel vragen leven. Het is van belang dat je bewust bent van de komende wijzigingen. Zorg er daarom voor dat duidelijk is welke stappen jullie hierin willen zetten. Bij vragen kan dan al (adequater) gereageerd worden doordat de gemeente weet wat de mogelijkheden zijn.