Gun uw kinderen goede prestaties

Stap een wat ouder schoolgebouw binnen en je waant je terug in de tijd. Behalve dat het schoolbord veelal is vervangen door een digibord en er computers staan, zitten de kinderen nog steeds op dezelfde stoeltjes en tafeltjes, staat de juf voor de klas en begroet de conciërge u bij de deur. Wat goed functioneert, hoef je natuurlijk ook niet te veranderen. Maar is die muffe lucht nog steeds nodig? Terwijl iedereen inmiddels weet dat frisse lucht goed is voor prestaties?

Hoe komt het toch dat juist dit soort kwaliteitsverbeteringen, die een direct en aantoonbaar beter resultaat opleveren, zo lang op zich laten wachten? Iets vergelijkbaars gebeurt bij de ESCo’s (Energy Service Companies).

In een ESCo vormt een aantal marktpartijen een consortium en garandeert via een prestatiecontract een bepaalde energiebesparing, waarbij het zelf de investeringen doet die nodig zijn om dit te bereiken. En - nu het leuke deel - zonder dat dit de opdrachtgever een stuiver kost aan investering. Zelf was ik ooit betrokken bij een ESCo voor zwembaden, waarvan ook het comfort werd verhoogd. Ik dacht: dit voorbeeld wordt massaal in heel Nederland gevolgd. Het is tenslotte een verbetering van je vastgoed, zonder dat je dat iets kost, sterker de exploitatiekosten gaan ook op de lange termijn omlaag door de energiebesparing. Bovendien wordt de markt maximaal uitgedaagd om de besparing ook te realiseren, daar hun vergoeding navenant is als ze het niet halen en ze wél moeten voorfinancieren. Een zichzelf regulerend win-win systeem, die ESCo's. Maar helaas, we zien ze maar weinig.

Voor scholen kun je hetzelfde kunstje (budgettairneutrale bespaar-/verbetergarantie) toepassen voor zowel energie als luchtkwaliteit. Bij de scholen komt een ander fenomeen om de hoek kijken, namelijk de splitsing tussen investerings- en exploitatiekosten, die voor rekening van respectievelijk de gemeente en de schoolbesturen komen. Wie dit bedacht heeft weet ik niet, maar dat is natuurlijk vragen om problemen. Een normaal bedrijf is bereid meer te investeren als daardoor de optelsom van investering en exploitatie op de lange termijn lager is. 

Als de relatie tussen school en gemeente uitstekend is, zal het wel lukken. Maar is dat niet het geval, dan betaalt de belastingbetaler onnodig veel geld vanwege het uit elkaar trekken van deze twee potjes. Integraal denken was toen waarschijnlijk niet aan de orde en efficiency niet nodig, lijkt. Mijn handen jeuken om het systeem op zijn kop te zetten, maar dat is niet realistisch. Dit gegeven aannemende, is en blijft een ESCo voor energie danwel luchtkwaliteit een goede optie. Er is alleen een voorwaarde nodig om dit ook te kunnen realiseren en dat is een goede relatie tussen gemeente en schoolbesturen. Nu blijken de financiële stromen over en weer door elkaar heen te lopen, waardoor het ene probleem wordt geblokkeerd met het andere. Maar goed, mocht u toch een goede relatie hebben, probeer het alstublieft! Zoek uit welke huisvestingslasten u gezamenlijk heeft en ga met die ene pot aan de slag.

Het wachten tot er genoeg geld is om verbeteringen uit te voeren, is tenslotte wel een beetje sneu voor de kinderen die nu op school zitten. Met het uitproberen van deze prestatiecontracten gunt u uw kinderen betere prestaties. Wat heeft u te verliezen, of beter nog, wat kunt u ermee winnen voor uw kinderen?

Dit is de eerste column van de nieuwe Binnenlands Bestuurcolumnist Carina Canoy