Burgers stellen omgevingsvisie Hoeksche Waard op

Toen burgers en bestuur na een gedwongen herindeling in Hoeksche Waard door een kloof gescheiden waren, zag de wethouder burgerparticipatie als instrument om die kloof te dichten. Tweehonderd burgers schreven als Waardmakers mee aan de omgevingsvisie.

Droomproces

Een droomproces was het, wat betreft SGP-wethouder Piet van Leenen van de gemeente Hoeksche Waard. Voor hem op tafel staat de Mooiwaarts Trofee voor participatie van de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit; daarnaast het boek Participatieverhaal halen 2020 met daarin 'mooie inspirerende verhalen en prikkelende visies rondom participatie, samenwerken, meedoen en burgerkracht.' Een plek in het boek en de trofee heeft de gemeente te danken aan de  wijze waarop de Zuid-Hollandse gemeente haar burgers betrok bij het opstellen van de Omgevingsvisie Hoeksche Waard.

SRV-wagen

Dat begon in 2018 toen ambtenaren en bestuurders met een oude SRV-wagen de markten afgingen in de dorpen van de uitgestrekte gemeente onder de rook van Rotterdam. Vierduizend burgers vulden hun opvatting in op een kaartje met de vraag: wat vindt u van belang voor de toekomst van de Hoeksche Waard? 'Die meningen zijn gebundeld in een soort woordenwolk', vertelt Van Leenen. 'Dat is op de website teruggegeven aan de bevolking eind 2018. Gaande het proces is de gedachte geboren: zou het niet mooi zijn als we de omgevingsvisie ook ophalen bij de bevolking?'

Verdeeldheid

Dat idee kwam niet zomaar uit de lucht vallen. 'Wat meespeelt is dat wij op 1 januari 2019 zijn heringedeeld en er veel verdeeldheid was. Drie gemeenten tegen, twee gemeenten voor; de provincie heeft dat geforceerd. Dat betekent dat je nadrukkelijk de verbinding tussen bestuur en samenleving in stand moet houden; een grotere kloof was écht onwenselijk', aldus Van Leenen, die eerder wethouder was in gemeente Oud-Beijerland.

Waardmakers
'We zijn een heel groot eiland, meer dan 300 vierkante kilometer, 87.000 inwoners, elk dorp heeft zijn eigen identiteit, normen en waarden. Hoe borgen we nou de eigenheid als we één gemeente zijn geworden? Vanuit die gedachten zijn we participatieproces begonnen.'

De participatie kreeg vorm in tweehonderd Waardmakers, burgers die zich als inwoner, ondernemer of vanuit een maatschappelijke organisatie hadden aangemeld en zich in tien teams bogen over de toekomst van de Hoeksche Waard.

Autonoom

Van Leenen: 'Dan hebben we het over vitaliteit, woningbouw, openheid van het landschap, karakter van de dorpen. Daar hebben ze in een aantal sessies autonoom, zelfstandig, zonder invloed van functionarissen, hun ideeën over geformuleerd.' De teams leverden vervolgens deelvisies in bij het redactieteam dat hieruit één omgevingsvisie zou smeden. 'Ook het redactieteam was niet ambtelijk', benadrukt de wethouder.

Gedragen
Niettemin kreeg hij op voorhand signalen uit de teams dat de redactie geen gladde, abstracte omgevingsvisie moest schrijven; de teams moesten zich immers herkennen in het resultaat. 'Als een andere partij een verhaal schrijft dat niet gedragen wordt door die tweehonderd mensen dan ben je weer terug bij af en kan positiviteit omdraaien in negativiteit.'

Natuurlijke waarden
Een opvallend afwijkende omgevingsvisie is overigens niet uit het proces gerold. 'Wel is nadrukkelijk veel aandacht gevraagd voor de kernwaarden van de Hoeksche Waard: open landschap, kreken, dijkenstructuur, eigenheid van de dorpen. De opdracht was: kijk niet alleen naar woningbouw, mobiliteit en voorzieningen, wat wij als bestuur dikwijls doen. Kijk ook naar de natuurlijke waarden en borg die.'

Geen plek
Of er binnen de teams ongebruikelijke opvattingen rondgingen, weet Van Leenen niet. 'We kennen alleen de meningen van de teams als geheel. Daarbinnen is wel enige zelfcorrectie geweest. Dat is de balans die de samenleving zelf creëert.' De nadruk op het behoud van het open landschap, heeft directe effecten. 'Op dit moment zit er een slot op zonneakkers. Afgelopen week heb ik een aantal ontwikkelaars, boeren, aan tafel gehad die hun land wilden volleggen. Ik zei: ik heb planologisch geen plek.'

Lees het hele verhaal over de omgevingsvisie Hoeksche Ward deze week in BB18 (inlog)