Om de leefomgeving

Met de Dag voor de Leefomgeving kwam 30 september in Hilversum een eind aan het interbestuurlijk programma Versterking VTH-stelsel.

Dit programma werd in het leven geroepen na een alarmerend rapport van de commissie-Van Aartsen over ons stelsel van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH). Vervuilers konden vaak hun gang gaan. Economische belangen wogen zwaarder dan het milieu. Niet voor niets doopte de commissie haar rapport Om de leefomgeving.

Honderden medewerkers van omgevingsdiensten luisterden in theater Gooiland naar het openingswoord van staatssecretaris Openbaar vervoer en Milieu Chris Jansen (PVV). ‘Wat we willen en wat ons mooie land nodig heeft, is een steviger en sterker VTH-stelsel. Meer slagkracht, voldoende mensen en middelen, een onafhankelijke positie, en meer mogelijkheden om door te pakken als het nodig is’, sprak Jansen. ‘De gezondheid van mensen voorop stellen. Daar gaat het om.’

Mooie woorden, zonder meer. Maar hoe hol klinken ze als je weet dat het programma dat het stelsel moet versterken diezelfde dag afloopt. Een te voorbarig einde, naar de zin van de programmadirecteur Magdeleen Sturm en de decentrale koepels, die liever een half jaar door hadden willen gaan. ‘Het gaat vooral om een mentaliteits- en gedragsverandering bij de betrokken partijen’, zei Sturm onlangs tegen Binnenlands Bestuur. ‘Van Aartsen noemde het stelsel vrijblijvend en versnipperd, je moet dus veel doen om het bij elkaar te houden. Hebben we garanties dat het straks goed doorgaat? Dan zeg ik: nee.’

Datzelfde geluid viel te horen in de wandelgangen van de Dag voor de leefomgeving. Ja, het interbestuurlijk programma heeft meer bewustzijn teweeggebracht en de betrokken partijen weten elkaar beter te vinden. Maar nu het vliegwiel van het IBP VTH tot stilstand komt, is de kans groot dat de voorzichtig in gang gezette beweging meteen alweer stopt. Veel gemeenten zitten niet te wachten op autonomer functionerende omgevingsdiensten.

Door Van Aartsen bepleite fusies van diensten komen amper op gang en hun data-uitwisseling verloopt uiterst moeizaam. De diensten die onze gezondheid voorop zouden moeten stellen, blijven nog veel te vaak tandenloos.