VNG en IPO ruziën over milieuvergunning

Gemeenten en provincies kunnen het niet met elkaar eens worden over de vraag wie in de toekomst milieuvergunningen gaat verlenen. Het kabinet moet nu de knoop doorhakken. Hierdoor wordt de discussie over de oprichting van omstreden omgevingsdiensten weer actueel. Tot eind vorige week hebben het Inter Provinciaal Overleg (IPO) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) geprobeerd om tot een gezamenlijk standpunt te komen. Dit was van belang, omdat het kabinet zijn besluitvorming hierop zou baseren.

Minister Jacqueline Cramer (Vrom, PvdA) liet vorige maand nog weten dat zij vertrouwen had ‘in het proces dat nu door de bestuurlijke partners in gang is gezet’. Een woordvoerder van de minister laat in reactie op de nieuwste ontwikkelingen weten dat nu snel besluiten worden genomen: ‘IPO en VNG hadden zes maanden de tijd om met alternatieven te komen. Nu ze er niet in zijn geslaagd om overeenstemming te bereiken, blijft het kabinetsvoorstel op tafel. Niks doen, is geen optie. We willen niet dat een impasse ontstaat. We beoordelen nu de afzonderlijke voorstellen; nuttige elementen daaruit gebruiken we.’

Het IPO is zwaar teleurgesteld in de VNG. ‘Ik betreur dit buitengewoon’, zegt IPO-directeur Kitty Roozemond. ‘Tot afgelopen vrijdag hebben we pogingen gedaan om op één lijn te komen. We hebben erg geïnvesteerd in samenwerking met de VNG. Het uiteindelijke standpunt van de VNG heeft ons erg verrast.’ Bij de discussie speelt de invoering van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) een cruciale rol. Met de Wabo, die op 1 januari 2010 van kracht wordt, maken bestaande vergunningen als bouw-, sloop-, kap- en milieuvergunningen plaats voor één nieuwe omgevingsvergunning.

Een van de belangrijkste geschilpunten tussen de overheden is de vraag wie het bevoegd gezag wordt voor milieuvergunningen. Nu zijn dat nog de provincies. Milieuvergunningen voor ingewikkelde industriële ondernemingen (de zogeheten IPPCen BRZO-inrichtingen) blijven ook in de toekomst bij de provincie, maar de rest moet onder regie van de gemeenten komen.

Kwaliteit

Het IPO wil de bevoegdheden pas aan gemeenten overdragen als de kwaliteit van de vergunningverlening is gegarandeerd. ‘Daarom moeten er substantiële uitvoeringsorganisaties komen; landsdekkend, met deskundige mensen, en van voldoende schaal en kwaliteit’, meent Roozemond. ‘Pas als dat goed is geregeld, willen wij onze bevoegdheden overdragen. Dat lijkt ons een redelijk standpunt.’

De IPO-directeur zegt ‘er onvoldoende van overtuigd te zijn dat alle gemeenten zullen meewerken’ als geen duidelijke afspraken worden gemaakt. ‘Bovendien krijg je dan allerlei uiteenlopende, verschillend opererende diensten, en dat is niet wenselijk voor de bedrijven en de mensen die ermee te maken krijgen’, aldus Roozemond. De VNG zegt veel verwarring te vrezen als gemeenten de meeste omgevingsvergunningen gaan verstrekken, maar de provincie het eerste aanspreekpunt blijft voor milieuvergunningen.

‘Het ambtelijk en bestuurlijk verkeer tussen de twee bestuurslagen wordt gecompliceerd en diffuus’, voorspelt de gemeentekoepel in een deze week aan Cramer verstuurde brief. ‘Daarnaast krijgen ondernemingen te maken met een omweg. Relatief eenvoudige onderdelen van de omgevingsvergunning gaan via de provincie naar de gemeente. Dat lijkt ons uit het oogpunt van vermindering van administratieve lasten voor het bedrijfsleven een ongewenste ontwikkeling.’

Behalve over de Wabo, gaat de discussie ook over de alom gewenste verbetering van de handhaving, het toezicht en de vergunningverlening op het gebied van de Vrom-regelgeving. Voor de handhaving en het toezicht heeft een commissie onder leiding van PvdA’er Jan Mans geadviseerd om 25 omgevingsdiensten op te richten met hetzelfde werkgebied als de politieregio’s. Het kabinet steunde dit voorstel en besloot ook dat de vergunningverlening bij de nieuwe uitvoeringsorganisaties moet worden ondergebracht.

Verplicht

De VNG is van meet af aan fel tegen omgevingsdiensten. Volgens de koepelorganisatie moeten kwaliteitscriteria worden opgesteld en moeten gemeenten zelf kunnen bepalen hoe ze samenwerken. Mans wil gemeenten wettelijk verplichten aan omgevingsdiensten deel te nemen. Nadat in de Eerste Kamer op initiatief van VVD’ster Helmi Huijbregts een motie was aangenomen waarin de senaat deze verplichting afwees, zei minister Cramer vorig najaar dat het kabinet niet uit is op een verplichting. Daarom werd om een gezamelijk advies van IPO en VNG gevraagd.

Inmiddels heeft ook het bedrijfsleven zich in het debat gemengd. In een brief aan het kabinet neemt voorzitter Bernard Wientjes van VNO-NCW stelling tegen de VNG. Ondernemers zijn volgens Wientjes warm voorstander van omgevingsdiensten. ‘Naar onze mening is het milieubeleid gediend met deskundige handhavers en vergunningverleners, georganiseerd conform de voorstellen van de commissie- Mans’, aldus Wientjes.

Lees de brieven van VNG, IPO en VNO-NCW op www.binnenlandsbestuur.nl/omgevingsvergunning