Verduurzaming: begin bij het zwembad

Zeist begon in 2014 met het verduurzamen van het gemeentelijk vastgoed. Sporthallen en kantoren tot gemalen en de kinderboerderij worden zo energiezuinig mogelijk gemaakt. Wethouder Wouter Catsburg houdt vast aan een strakke routekaart, ‘maar we hanteren ook het motto: fouten maken mag.’

Kinderboerderij

‘Waar we het meest trots op zijn? Goede vraag.’ Wouter Catsburg en projectleider gebouwen Hans de Groot moeten er even over nadenken. Maar dan noemen ze eensgezind de kinderboerderij. Catsburg: ‘het was een grote uitdaging om een agrarisch gebouw uit 1867 zo energiebesparend mogelijk te maken. En dat is goed gelukt. Met het aanbrengen van vloer-, gevel- en dakisolatie ventilatie met warmterugwinning, HR++ glas,  pellet kachel en 45 zonnepanelen is het energieverbruik enorm gedaald  en zijn we gasloos. Maar nog belangrijker is dat het comfort binnen zoveel beter is dat het gebouw ook in de winter gebruikt kan worden. Vroeger was het daarvoor gewoon te koud en tochtig. Bovendien hebben we op de boerderij ook een paar technieken getest die in Nederland vrij uniek zijn, zoals een systeem waarmee energie uit het rioolnet wordt gehaald. ’

App

De Groot laat met een app op zijn telefoon zien dat de boerderij op deze zonnige woensdagmiddag flink wat stroom opwekt. ‘Op de kinderboerderij staat een van de weinige Tesla Powerwall thuisbatterijen die in Nederland zijn geïnstalleerd . De opgewekte stroom die niet wordt gebruikt, wordt nu opgeslagen in de batterij, en kan later weer gebruikt worden.’ Waar een huiseigenaar met zonnepanelen op het dak dagelijks zijn stroomverbruik bijhoudt en blij wordt van een productieve dag, zo blijven ook Catsburg en De Groot enthousiast over de veel grotere schaal waarop Zeist zijn energie- en co2-besparing aanpakt.

Renovatie

Dat begon eigenlijk allemaal in 2011, toen zwembad Dijnselburg aan groot onderhoud toe was. Besloten werd om de renovatie aan te grijpen om verregaande energiemaatregelen te nemen. ‘Vanuit de gemeenteraad kwam de wens om er een voorbeeldproject van te maken,’ legt Catsburg uit. ‘En besloten werd om 2 miljoen euro in die maatregelen te investeren.’ En de investering betaalde zich snel uit. ‘Door de zonneboilers en PV-panelen op het dak, het afdekken van het zwemwater als het niet wordt gebruikt, zuinige zwembadinstallaties, zuinige luchtbehandeling met warmteterugwinning, led-verlichting ect is de co2-uitstoot gehalveerd. Bovendien bespaart het zwembad nu 180.000 euro per jaar aan energiekosten.’

Ambitieus

Dat succes smaakte naar meer. Het Dijnselburg-voorbeeld was de aanzet voor een ambitieus plan om de gemeentelijke vastgoed-portefeuille te verduurzamen. Zo’n 100 gebouwen (exclusief scholen) moesten naar energielabel A of, als dat echt niet kon, label B. De Groot: ‘maar voordat we daaraan begonnen, moesten we eerst bepalen welk energielabel al die gebouwen aan de start hadden en wat er nodig was om naar Label A of B te komen. Dat betekende dat we dus van alle gebouwen moesten weten in welke staat ze waren, en welke mogelijkheden tot verduurzaming er in ieder gebouw waren. Dat is nog niet zo eenvoudig, want hoe bereken je het energielabel van bijvoorbeeld een gemaal of een parkeergarage?’

Inventarisatie

Maar die aanvankelijke inventarisatie was wel nuttig, zegt Catsburg. ‘Je weet veel beter waar je aan begint, en kan uiteindelijk betere beslissingen nemen over wat redelijke ambities zijn. Er zijn gebouwen waar label B een enorme winst oplevert, maar de stap naar label A zo hoog is, dat het rendement van die investering te laag wordt. Een ander pluspunt is dat we ook wat bijvangst hadden. Van een aantal gebouwen op die lijst vroegen we ons ineens af: ‘waarom is de gemeente daar eigenlijk eigenaar van?’ Een deel daarvan is dan ook verkocht.’

Keuze

Van sommige gebouwen vroeg de gemeente zich af of energiemaatregelen wel zin hadden bij een verouderd gebouw dat forse investeringen vergt. Catsburg: ‘Maar eigenlijk is de keuze voor sloop/nieuwbouw nooit gemaakt. Veel van de gemeentelijke gebouwen, zoals een oude sporthal of gymzaal zijn vaak wel verouderd, maar passen juist weer heel goed in de buurt. Bovendien, ook het monumentale gemeentehuis of Slot Zeist zijn een grote uitdaging. Maar die sloop je ook niet.’

Lees het hele artikel deze week in BB11 (inlog)